Του Κωνσταντή: Η ιστορία μιας υπόσχεσης, μιας κατάρας και μιας επιστροφής-Αφήγηση 2η ενάντια στον εγκλεισμό του Covid 19

To δημοτικό τραγούδι  "Του νεκρού αδερφού" αποτέλεσε τη βάση μιας προφορικής αφήγησης που πραγματοποιήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2019 στον ατμοσφαιρικό χώρο του Μουσείου του Λουτρού των Αέρηδων, Κυρρήστου 8 στην Πλάκα, στα πλαίσια του εορτασμού των Ευρωπαϊκών Ημερών Πολιτιστικής Κληρονομιάς, με τη συνεργασία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Μουσείου Νεότερου Ελληνικού Πολιτισμού (και στα πλαίσια του εορτασμού των 100 χρόνων του), με την υποστήριξη της "Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη".

Η αφήγηση, σε μια εκ νέου μυθοπλαστική "συνομιλία" του σύγχρονου αφηγητή-παραμυθά Δημήτρη Β. Προύσαλη, αξιοποίησε  στοιχεία από 12 παραλλαγές πεζής παραμυθιακής μορφής (Θράκη, Θεσσαλία, Βλαχόφωνοι ¨Ελληνες, Μάνη, Κρήτη, Πελοπόννησος, Μικρά Ασία) του συγκεκριμένου τραγουδιού- με τις 300 ελληνόφωνες παραλλαγές και με πλούσια βαλκανική παρουσία-από όλη την Ελλάδα και εμπλουτίστηκε από τους στίχους του ποιητή Δημήτρη Φιλελέ και την πρωτότυπη μελοποίηση-μουσική επένδυση του τραγουδοποιού Φίλιππου Πλακιά με τίτλο:

"Του Κωνσταντή: Η ιστορία μιας υπόσχεσης, μιας κατάρας και μιας επιστροφής"

Όταν τα δημοτικά τραγούδια γίνονται έμπνευση για παραμύθια

Αφορμή για την αφήγηση αποτέλεσε η συμμετοχή των άνω συντελεστών στο 3ο Φεστιβάλ Αφήγησης Κύπρου το 2018 που είχε ως θέμα του τις Παραλογές με ανάλογη παράσταση στη Λεμεσό αλλά και την παρουσίαση προφορικής ανακοίνωσης-εισήγησης του Δημήτρη Β. Προύσαλη με θέμα: 

 «Όψεις και συναντήσεις της λαϊκής προφορικής παράδοσης: 

Η περίπτωση των παραμυθοτράγουδων»

στην ημερίδα που συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα των εκδηλώσεων τον Σεπτέμβριο του 2018.

Ο λαός, όταν συγκινούνταν από το θέμα μιας υπόθεσης, "δανειζόταν" ανά περίσταση, συνθήκη και ανάγκη από είδος σε είδος της προφορικής λογοτεχνίας με τις ανάλογες προσαρμογές, απλοποιήσεις και μετασχηματισμούς και ανάπλαθε την πλοκή με άλλη λογοτεχνική μορφή, δημιουργώντας καινούργιες όψεις και μορφές λόγου από ήδη γνωστά αγαπημένα προϋπάρχοντα θέματα. 

Οι πολλαπλές συναντήσεις παροιμιακού λόγου σε παραμυθιακή μορφή-ως τίτλο, καταληκτικό κλείσιμο ή αιτιολογική παράθεση- μυθικών διηγήσεων σε νέα αφηγηματικά σώματα, οι μεταποιήσεις-μεταπηδήσεις λαϊκών παραδόσεων σε παραμυθιακά αφηγήματα και συναξαριακών ιστοριών σε παραμύθια με ανάλογες δομικές προσαρμογές, δανεισμούς και λειτουργίες των ειδών έχει παρατηρηθεί εξάλλου πολλές φορές στην πορεία της λαϊκής προφορικής λογοτεχνικής έμπνευσης και δημιουργίας.

Μια μικρή τεχνική δυσπραγία και αναποδιά που "επέβαλε" το πάγωμα της εικόνας στα τελευταία 7-8 λεπτά της καταγραφής, ευελπιστούμε πως δε θα υπονομεύσει τη διάθεση των φίλων των προφορικών αφηγήσεων, μήτε θα μηδενίσει -άδικα-το συνολικό αποτέλεσμα της προσπάθειας.

Η εισήγηση στην Κύπρο δρομολογεί ήδη την έκδοση μιας λαογραφικής έρευνας της συνάντησης του γνωστού δημοτικού τραγουδιού με την παράλληλη "καινούργια" αλλά από το παρελθόν  παραμυθιακή του πεζή αφηγηματική μορφή.

Λέσχη Αφήγησης Αθήνας-Προσφορά στους παραμυθόφιλους

Η Λέσχη Αφήγησης Αθήνας "Μοιράσου κι εσύ μιαν ιστορία" που λειτουργεί κάθε μήνα (πλην Ιουλίου & Αυγούστου) από τον Σεπτέμβριο του 2016 και φιλοξενείται στο χώρο του Βιβλιοπωλείου -Café FREE THINKING ZONE-στη συμβολή των οδών Σκουφά 64 και Γριβαίων, στις παρυφές του Κολωνακίου με πρωτοβουλία της "Παραμύθια & Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη", επιθυμώντας να συμβάλει στην αντιμετώπιση των συνεπειών από την περιοριστική πανδημία του Covid 19 και των πρωτόγνωρων συνθηκών εγκλεισμού που ο τελευταίος προκάλεσε, και γνωρίζοντας τη σημαντική συντροφιά που αποτελεί πάντα ένα βιβλίο, παίρνει την πρωτοβουλία δρομολόγησης μιας προσφοράς-προνομίου που απευθύνεται στους φίλους της Λέσχης-και όχι μόνο.

Φίλοι της Λέσχης ορίζονται:

Α. Όλοι όσοι αφηγητές και όσες αφηγήθηκαν στην περίοδο Σεπτεμβρίου 2016-Φεβρουάριου 2020

στις μηνιαίες συναντήσεις της Λέσχης κάθε τελευταία Τετάρτη του μήνα

Β. Όλοι όσοι και όσες αποτέλεσαν παρέα μας ως παραμυθόφιλο ακροατήριο στην ίδια αναφερόμενη περίοδο

Γ. Όλοι ασχολούνται με την αφήγηση υπό οποιαδήποτε ιδιότητα

Δ. Όσοι και όσες γενικότερα αγαπούν τα λαϊκά παραμύθια, τις ιστορίες και τις αφηγήσεις τους και δεν είχαμε μέχρι τώρα την ευκαιρία να συναντηθούμε ή συναντηθήκαμε σε μια διαφορετική συγκυρία

Ε. Όσοι και όσες προοπτικά στο μέλλον θελήσουν να γνωριστούμε σε μια αφηγηματική δραστηριότητα

΄ΣΤ. Όσοι και όσες παρακολουθούν οποιοδήποτε εργαστήρι αφήγησης και επιθυμούν να μπουν στο εγγύς μέλλον στο χώρο των προφορικών αφηγήσεων, μεγαλώνοντας τον κύκλο των παραμυθάδων και συμβάλλοντας με την ποιότητά τους στη διάδοση και προώθηση της σχέσης

Η προσφορά αφορά στην παραχώρηση έκπτωσης 20% σε οποιοδήποτε βιβλίο δεν συμπεριλαμβάνεται στην κατηγορία της ενιαίας τιμής βιβλίου που δίνεται ήδη με έκπτωση 10%.

Για τους φίλους γενικότερα της λογοτεχνίας προτείνουμε το Επιτραπέζιο Παιχνίδι

"ΒΕΑΤ ΤΗΕ ΒΟΟΚ ΒUG" -Ο ΒΙΒΛΙΟΦΑΓΟΣ 

 που έχουν επιμεληθεί οι άνθρωποι του Βιβλιοπωλείου Café FREE THINKING ZONE

και παίζεται από δύο ομάδες παιχτών με 200 κάρτες και 600 ερωτήσεις 

που αφορούν σε τρεις ενότητες 

Παγκόσμια Λογοτεχνία, Ελληνική Λογοτεχνία, Φιλοσοφία

σχετικά με συγγραφείς, έργα, βιβλία 

Οι παραγγελίες των βιβλίων σας μπορούν να γίνονται στην Αρετή τηλεφωνικά στους αριθμούς:

2103617461 και 6944050570 

και οι παραδόσεις γίνονται

στην πόρτα σας 

ανέπαφα 

 με  δυνατότητα εξόφλησης μέσω μετρητών ή κάρτας

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να αναφέρετε κατά την παραγγελία σας 

"Είμαι φίλος/η της Λέσχης Αφήγησης Αθήνας 

και θα ήθελα την έκπτωση των μελών".

Στην παρούσα ιδιαίτερη συγκυρία

1. Στεκόμαστε στο πλευρό των μικρών βιβλιοπωλείων στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν την αγοραστική υποκινητικότητα και το μονοπώλιο της κυριαρχίας των μεγάλων εκδοτικών και βιβλιοπωλικών επιχειρήσεων

2. Ενισχύουμε τους φίλους-συνοδοιπόρους μας που φιλοξενούν ζεστά τόσα χρόνια τη μηνιαία λειτουργία της Λέσχης Αφήγησης Αθήνας "Μοιράσου κι εσύ μιαν ιστορία"

3. Ενδυναμώνουμε τις σχέσεις μας προσδοκώντας θετικότερες συνθήκες και φωτεινότερες μέρες, μέχρι να ξαναβρεθούμε συντροφιά με καφέ, τσάι, ποτό και αφηγήσεις στο αγαπημένο μας στέκι συνάντησης.

Για οποιαδήποτε βιβλιογραφική πληροφορία 

που σχετίζεται με τον κόσμο των λαϊκών παραμυθιών 

και της αφήγησης ή σχετική συμβουλευτική βοήθεια 

μπορείτε να επικοινωνήσετε 

με τον υπεύθυνο της Λέσχης Αφήγησης Αθήνας ''Μοιράσου κι εσύ μιαν ιστορία"

Δημήτρη Β. Προύσαλη, 

δάσκαλο.αφηγητή, Υπ.Δρ Λαογραφίας ΕΚΠΑ, Καλλιτεχνικό Δ/ντή 

Φεστιβάλ Αφήγησης Πηλίου "Παραμύθια & Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη"  

και Φεστιβάλ Αφήγησης "Αθήνα....μια πόλη παραμύθια"

στο 6945906008 ή στο μέηλ dimprousal@yahoo.gr

Θα χαρούμε να ανταμώσουμε ξανά με αφορμή το μοίρασμα των ιστοριών που αγαπούμε

και μπορούν ν' αλλάξουν τον κόσμο

στο χώρο του αγαπημένου FREE THINKING ZONE

Ο Άη Γιώργης-το χωριό μας και τα παραμύθια

Στη γιορτή του Αγίου μας δε μπορούσαμε να αγνοήσουμε την ιδιαίτερη  σχέση που έχει για το χωριό μας αλλά και τη σύνδεσή του με μια ξεχωριστή εμπειρία πολιτισμού που μοιραζόμαστε τα τελευταία δέκα χρόνια

Χτισμένος αμφιθεατρικά ανάμεσα σε δυο ράχες, σε υψόμετρο περίπου 700 μέτρων και σε απόσταση 21χλμ από το Βόλο βρίσκεται το χωριό μας ο «Μεγάλος» Αϊ Γιώργης του Πηλίου, ένα από τα παλιότερα κεφαλοχώρια του βουνού των Κενταύρων. Ένα χωριό που με τους οικισμούς του (Κάτω Γατζέα, Άνω Γατζέα, Αγία Τριάδα κλπ) καταλαμβάνει όλη την έκταση από το βουνό μέχρι την θάλασσα.

             Η παράδοση αναφέρει ότι η  εύρεση της εικόνας του στρατηλάτη αγίου από δύο βοσκούς, τον 16ο αιώνα, αποτέλεσε την αιτία οικοδόμησης της ομώνυμης εκκλησίας και στη συνέχεια του χωριού μας.

           Το φυσικό περιβάλλον του χαρακτηρίζεται από εξαιρετική βλάστηση καθώς βρίσκεται ανάμεσα σε οξιές, μηλιές, καστανιές, κερασιές, ελιές και πλατάνια ενώ υπάρχουν και πολλά τρεχούμενα νερά.

           Τα καλοσυντηρημένα καλντερίμια, οι λιθόκτιστες συντηρημένες κρήνες και τα πηλιορείτικα και νεοκλασικά αρχοντικά συνθέτουν ένα όμορφο τοπίο που συμπληρώνεται από την άπλετη θέα στον Παγασητικό κόλπο.  Ενδιαφέρουσες τοποθεσίες για περίπατο όπως οι θέσεις "Ράχη" και "Κρεμμύδα", το ξωκλήσι του Άη Λιά, παλιές εκκλησίες του Αγίου Αθανασίου  (1795) της Κοίμησης Θεοτόκου (1744), τα Μοναστήρια: των Ταξιαρχών (1309), του Μέγα Σωτήρα, της Αγίας Τριάδος στην ομώνυμη συνοικία. Ακόμα υπάρχουν πεζοπορικές προτάσεις για τέσσερα σηματοδοτημένα μονοπάτια  και με το καταφύγιο στο βουνό του στο δάσος «Οξιάς», καθώς και το Εκκλησιαστικό Μουσείο, το Δημοτικό  Εικαστικό Μουσείο του γλύπτη Νικόλα, το Μουσείο Ελιάς και Λαδιού Πηλίου  στην Άνω Γατζέα,το υπαίθριο Θέατρο «Αλώνι»,  είναι μέσα στις προτάσεις του χωριού για κάθε ενδιαφερόμενο φίλο φυσιολάτρη, περιηγητή, επισκέπτη.

            Σ’ αυτόν τον όμορφο τόπο βρήκαν μέρος να φωλιάσουν οι ιστορίες, οι μύθοι και τα λαϊκά παραμύθια από το 2011 κάθε καλοκαίρι τον Αύγουστο. Τα παραμύθια που έφυγαν απ’ την αγκάλη των γιαγιάδων και των παππούδων του χτες και γίνονται προφορικό υλικό που κουβαλάνε με σεβασμό και μεράκι οι αφηγητές του σήμερα. Λόγια των ανθρώπων, από τις άκρες του κόσμου και τα βαθύτερα της ανθρώπινης ψυχής, για να μπορεί ο άνθρωπος του 21ου αιώνα να ψυχαγωγείται κουβαλώντας τα μέσα του από τα σκοτάδια στο φως αλλά και να συμβουλεύεται άδηλα με λόγια σοφίας και αλήθειας κρυμμένα κάτω από μεγάλα ψέματα για να φτάσουν σε όλους, μικρούς και μεγάλους.

           Μύθοι των λαών και των τόπων, λαϊκά παραμύθια και ιστορίες, έπη και συναξάρια που γίνονται ταξίδια και καράβια μαζί, από τότε που όλα τα φανταστικά και τα απίθανα μπορούσαν να συμβούν, για να μπολιαστεί με νόημα το σήμερα και ν’ ανοίξουμε δρόμους στο αύριο. Εργαστήρια στην τέχνη της αφήγησης για ανήσυχα πνεύματα, αφηγήσεις για μικρούς αναζητητές και ενήλικες ονειροπόλους, εισηγήσεις παραμυθολόγων, προβολές σχετικών ταινιών, δημιουργικές εμπνεύσεις καλλιτεχνών για όλους όσους αγαπούν τα λόγια που είναι τα παιδιά πολλών ανθρώπων.

           Στην περίοδο 2011-2019 περισσότεροι από 12.000 θιασώτες της αφήγησης περπάτησαν στα νοερά μονοπάτια των ιστοριών, αγάπησαν τα λαϊκά παραμύθια και τον τόπο μας, και παλιοί φίλοι αντάμωσαν νέους συνοδοιπόρους, ανανεώνοντας το ραντεβού για κάθε επόμενη χρονιά. Παραμυθάδες  και προφορικές αφηγήτριες από την Ελλάδα, την Ουαλία, την Αγγλία, τον Καναδά, την Αυστρία, τη Δανία, τη Νορβηγία, τη Γαλλία, την Τουρκία μας κέρασαν απ' της καρδιάς και της τέχνης τους το περίσσευμα.

           Οι γωνιές του Άη Γιώργη του Πηλίου και της Άνω Γατζέας περιμένουν φιλόξενα για δέκατη συνεχόμενη χρονιά στη 10η αναδυόμενη διοργάνωση- κοροναϊού επιτρέποντος και διάθεσης του κόσμου συμβαλλούσσης-να καλωσορίσουν ιστορίες, αφηγητές και κοινό σ’ αυτό το νέο συναπάντημα στο έμπα του Αυγούστου του πολλά δοκιμαζόμενου 2020, που συνδιοργανώνουν με μεράκι η ομώνυμη με το φεστιβάλ Μη Κερδοσκοπική Εταιρία, μέρος της οποίας είναι ο Πολιτιστικός-Εξωραϊστικός Σύλλογος Αγίου Γεωργίου Νηλείας «Ο Κένταυρος» και ο φορέας ΠΗΛΙΟΝ ΟΡΟΣ.

Τη μέρα που γιορτάζει ο Άγιός μας, στην αγκαλιά του ναού του οποίου έχει φιλοξενηθεί  ένα μεγάλο μέρος αφηγηματικών παραστάσεων αλλά και τιμητικών βραδιών, δε θα μπορούσαμε να μη μοιραστούμε με τους φίλους του φεστιβάλ αλλά και των παραμυθιών γενικότερα, μια παραμυθιακή ιστορία κοντά στο συναξάρι του δρακοκτόνου ήρωα, που τιμάται τόσο στο χριστιανικό όσο και στον μουσουλμανικό κόσμο σε ανατολή και δύση, ιστορία με προσέγγιση μέσα από το συλλογικό φαντασιακό του λαϊκού ανθρώπου, ο οποίος προσαρμόζει, απλοποιεί, αναδιαμορφώνει και μετασχηματίζει, τροποποιεί και φέρνει κεντρικές υποθέσεις κοντά στις δικές του αφηγηματικές συνθήκες και ανάγκες.

Ο Άη-Γιώργης 

Καταγραφή του 1960 από το Γύθειο-Λακωνία
Πηγή: Α. Αγγελοπούλου-Α. Μπρούσκου, Επεξεργασία Παραμυθιακών Τύπων & Παραλλαγών, Τόμος Α, ΙΑΕΝ 1999 σ. 23-24 
Παραμυθιακός Τύπος ΑΤU 300 The Dragon Slayer

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας βασιλιάς και μια βασίλισσα και είχανε δύο κορίτσια μοναχά. Αγόρια δεν είχανε. Και αυτή η πολιτεία είχε ένα πηγάδι και σ' αυτό το πηγάδι ήτανε ένα θερίο. Λοιπόν αφού δεν είχανε αλλού νερό παγαίνανε και παίρνανε από εκείνο το νερό! Είχε βγει διάταγμα: Ρίχνανε σκαρφίον (κλήρο) και, όπως τους τύχαινε, έπρεπε να πάει ένας άνθρωπος να τον φάει το θερίο και έτσι θα παίρνανε νερό όλη την εβδομάδα. Έφαγε το θεριό πολλά κορίτσια.

Μια Παρασκευή ρίξανε το σκαρφίον και έτυχε της βασιλοπούλας. Το πρωί λοιπόν έπρεπε να πάει στο πηγάδι να τη φάει το θερίο. Ο βασιλιάς έβγαλε διάταγμα: «Όποιος βρεθεί και σκοτώσει το θερίο και γλιτώσει την κόρη μου θα την πάρει γυναίκα καθώς και το μισό του βασίλειο». Λοιπόν παρουσιάστηκε ο Σατανάς και έγινε ένας νέος όμορφος και πήγε στο βασιλιά και του λέει: «Θα σώσω τη θυγατέρα σου, αλλά θα μου τη δώσεις αυτήν γυναίκα μου και το μισό σου βασίλειο και θα γλιτώσει όλη η πολιτεία». Ο βασιλιάς του λέει: «Θα στα δώσω».

Το Σάββατο το πρωί καβάλησε ο άγιος Γιώργης το άλογο του και ακόνισε το σπαθί του καλά. Παίρνει και η βασιλοπούλα το βαρέλι και πάει στο πηγάδι. Τον άγιο Γιώργη δεν τον εγνώρισε κανένας. Ο άγιος Γιώργης έδεσε το άλογό του σε μια μουριά και πήγε και εκείνος κοντά με τη βασιλοπούλα. «Φεύγα, καλό παλικάρι μου, γιατί θα μας φάει και τους δυο!» του λέει  η κόρη. Κάτσανε στην κόγχη του πηγαδιού και η βασιλοπούλα έκλαιγε. Έγειρε αυτός στην ποδιά της βασιλοπούλας να τον ψειρίσει. Σε μια στιγμή το θεριό ανέβαινε από το πηγάδι και βούιζε όλος ο κόσμος. Η βασιλοπούλα από το φόβο της δε μπόραγε να μιλήσει στον άη-Γιώργη, έπεσε μια σταγόνα στα μάτια του και ξύπνησε το παιδί με φόβο. «Αχ!», της λέει, «θα μας φάει και τους δύο τώρα». Μόλις ανέβηκε στην κόγχη το θερίο, βουτάει ο άη-Γιώργης το σπαθί και του κόβει το κεφάλι. Έκαμε στη στιγμή κι άλλο κεφάλι και του έκοψε και το άλλο. Έβγαλε τότε τις γλώσσες του θερίου και τα κεφάλια τ' άφησε δεν τα πείραξε. «Γιόμισε», της λέει, «το βαρέλι σου και πήγαινε και πες του πατέρα σου να βγάλει διάταγμα να πηγαίνει όλη η πολιτεία να παίρνει νερό και να μη φοβούνται».

 Έμαθε ο Σατανάς τι γίνηκε και πάει και παίρνει τα κεφάλια και τα 'βαλε σ' ένα σακί και την Κυριακή ήρθε να πάρει τη βασιλοπούλα. «Το σκότωσα το θεριό», είπε στο βασιλιά, «και θα 'ρθω να πάρω για γυναίκα την κόρη σου». Παρουσιάστηκε ο άη-Γιώργης και λέει στο βασιλιά: «Αφέντη βασιλιά, δεν είχε γλώσσες το θερίο;» «Είχε», λέει ο βασιλιάς. Τηράνε λοιπόν καλύτερα το θερίο και δεν είχε γλώσσες. Παρουσίασε ο άη-Γιώργης τις γλώσσες. Κάλεσε ο βασιλιάς τους δεσποτάδες, τους παπάδες, έκαμε λιβάνια και άλλα δεσποτικά πράγματα, και μόλις παρουσιαστήκανε οι δεσποτάδες, ο Σατανάς λάκισε και ξοπίσω του οι δεσποτάδες και οι παπάδες και μέσα στη μέση ο Σατανάς. Και είπε ο άη-Γιώργης στο βασιλιά ότι είναι ο Σατανάς. Και του είπε ο βασιλιάς: «Τότε θα την πάρεις εσύ». «Εγώ είμαι άγιος και δεν παντρεύομαι και την κόρη σου να τη δώσεις σε βασίλειο». Εκείνοι ζήσανε καλά και εμείς καλύτερα.

Πασχαλινές ευχές από τον Κένταυρο Απρίλης 2020

Τα παραμύθια των λαών του κόσμου, δημιουργήματα προφορικά, ανώνυμα, κατά παράδοση, συλλογική ανάσα και κτήμα των ανθρώπων διαχρονικά και υπερτοπικά, προβολές προσδοκιών και καθρεφτίσματα ψυχικών διεργασιών, άλλοτε σιωπηρές εσωτερικές συνομιλίες του ενός και άλλοτε σημαντικές κοινωνικές διαπραγματεύσεις θεμάτων στα πλαίσια των πολλών, αποκούμπι στα αρνητικά και πρόσχημα ψυχαγωγικό, μας περιμένουν.

Οι δυσκολίες πάντα παρούσες, οι κίνδυνοι υφέρποντες, οι λογής λογής "δράκοι" ανθρωπόμορφοι και μη, αναδυόμενοι, τα ζητήματα ανοικτά προς απάντηση, οι βοηθοί μπροστά μας όπως δε θα μπορούσες ποτέ να φανταστείς, οι ήρωες μόνοι, αλλά παρέα με τις ευχές όλων όσων ακούν τις ιστορίες, να κινούνται προς τα μπρος, να σηκώσουν ανάστημα, να αναμετρηθούν, να ορίσουν την παρουσία τους, να ξορκίσουν με τη δράση τους το κακό, να διώξουν τα σκοτάδια, να ανασάνουν με όσους αγαπούν σε κόσμο καλύτερο, τα μηνύματα πολύσημα, μπολιαστικά, αναστοχαστικά...

Τα παραμύθια του κόσμου ας ανοίξουν ξανά το δρόμο για τη ζωή.

Χρόνια πολλά, αναστάσεις πολλαπλές

για όλους

Αφήγηση για μικρούς φίλους ενάντια στον εγκλεισμό του Covid 19 (No1)

Με αφορμή τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Παιδικού Βιβλίου (2 Απριλίου) η υπεύθυνη του Παιδικού Σταθμού "Ο Μικρός Πρίγκιπας" και καλή μου φίλη Γιώτα Φραγκάκη, μου ζήτησε να αφηγηθώ μια ιστορία στους μικρούς της συνοδοιπόρους. Αν και τίποτε δεν μπορεί να υποκαταστήσει την πάλλουσα ατμόσφαιρα μιας ζωντανής αφηγηματικής συνάντησης, δέχτηκα να συμμετάσχω στη διεθνή γιορτή με μια ιστορία από αυτές που αποκαλούνται "Αιτιολογικά παραμύθια", αποτελώντας άυλα "βιβλία" γνωστικής αφύπνισης και συλλογικής διαπαιδαγώγησης του ανθρώπου όταν ο κόσμος τούτος ζούσε ακόμη στην παιδική του ηλικία.

Πρόκειται για μια ενδιαφέρουσα κατηγορία αφηγημάτων που ακουμπούν ως είδος τους μύθους με αιτιολογική λειτουργία, αφού σκοπός τους είναι όχι μόνο να τέρψουν διαχρονικά το μικρό ηλικιακά ακροατήριο όπου γης, αλλά παράλληλα να βοηθήσουν τους εκκολαπτόμενους μικρούς ανθρώπους να βάλουν σε τάξη το χάος του γύρω τους κόσμου, επιχειρώντας να δώσουν φανταστικές εξηγήσεις και προβαίνοντας σε εντυπωσιακές αποκαλύψεις για το σύνολο του ορατού και μη ορατού κόσμου.

Οι ιστορήσεις αφορούν το σύνολο της πανίδας (Πχ Πώς απέκτησε η τίγρη τις μαύρες ραβδώσεις στο κορμί της, Γιατί η νυχτερίδα βγαίνει μόνο τη νύχτα, Γιατί το ψάρι γλώσσα έχει στραβό στόμα, Γιατί η χελώνα έχει μπαλώματα στο καβούκι της κλπ) και χλωρίδας (Πχ Πώς ήρθαν οι φράουλες στον κόσμο Γιατί τα μαυρομάτικα φασόλια έχουν μαύρο σημάδι στην κοιλιά τους κλπ)  αλλά και φυσικών φαινομένων και λειτουργιών της φύσης (Πώς ήρθαν οι εποχές στον κόσμο, Γιατί τα δέντρα ψιθυρίζουν, Γιατί η θάλασσα είναι αλμυρή και δεν την πίνουμε, Γιατί ο ήλιος λάμπει περισσότερο από το φεγγάρι κλπ). 

Παράλληλα η  θεματολογία τους επεκτείνεται σε κοινωνικές- ψυχολογικές  καταστάσεις από τον κύκλο της ζωής (Πώς ήρθε η φτώχια στον κόσμο, Από πότε οι άνθρωποι πεθαίνουν κλπ) αλλά επίσης  επιχειρούν να φωτίσουν πολιτισμικά φαινόμενα ή ταυτοτικές συμπεριφορές, σωματικά χαρακτηριστικά ή αντίστοιχες λειτουργίες (Πώς απλώθηκε η σοφία στον κόσμο, Πώς γεννήθηκαν οι πρώτοι παραμυθάδες, Γιατί οι τσιγγάνοι δεν έχουν γραφή, Γιατί οι παλάμες του ανθρώπου έχουν γραμμές κλπ), δημιουργώντας ευφάνταστες υποθέσεις, φανερώνοντας όμορφες και αιτιοκρατικές προσεγγίσεις που ο σύγχρονος άνθρωπος δεν θα μπορούσε ποτέ να υποψιαστεί ότι κρύβει ο φυσικός του περίγυρος ή η καθημερινή του συνύπαρξη, έναν εξωτερικό κόσμο τον οποίο εγωιστικά θεωρεί δεδομένα υποχείριό του και αέναο πεδίο πλουτοκρατικής εκμετάλλευσης.

Η σημερινή ανάρτηση αφορά σε ιστορία από την αφρικανική ήπειρο με τίτλο "Γιατί ο ήλιος και η σελήνη ζούν στον ουρανό" και συγκεκριμένα προέρχεται από τη Νιγηρία από μια έντυπη βιβλιογραφική πηγή των αρχών του προηγούμενου αιώνα. Ευελπιστεί πως θα έχει και ανάλογη συνέχεια, αφού ο καταναγκαστικός αυτοπεριορισμός των ημερών δεν μπορεί να μας στερήσει από την ελπίδα της επανένωσης με τον γύρω μας φυσικό κόσμο, εκεί που τον πρώτο λόγο δεν τον έχουν οι οθόνες αλλά η ανάγκη να γίνουμε μέρος του όλου που μας ξεπερνά.

Τα αιτιολογικά παραμύθια απευθύνονται σε ένα ακροατήριο χωρίς ηλικιακό όριο, και όπως αναφέρουμε πάντα με ζέση:

 Τα λες μόνο με την καρδιά σου ανοιχτή αλλά και μόνο με αυτήν την προϋπόθεση μπορείς να τα ακούσεις...

Η αφήγηση προαγματοποιήθηκε με την υποστήριξη της 

Ζωντανή διαδικτυακή αφήγηση Η ΠΟΛΗ ΖΕΙ με τον Δημήτρη Β. Προύσαλη 5.04.2020

Η ΠΟΛΗ ΖΕΙ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ ΤΗΣ,

ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΑΝΑΣΑΙΝΟΥΝ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΙΣΤΟΡΙΕΣ, 

ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΟΣΟ ΠΙΟ ΠΑΛΙΕΣ ΕΙΝΑΙ -ΔΟΚΙΜΑΣΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ-

ΤΟΣΟ ΠΙΟ ΠΟΛΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ, 

ΜΑΣ ΒΟΗΘΟΥΝ ΝΑ ΡΙΞΟΥΜΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΜΑΣ 

ΠΙΟ ΜΑΚΡΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΧΤΕΣ,

 ΠΙΟ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟ ΣΗΜΕΡΑ, 

ΠΙΟ ΚΟΝΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΥΡΙΟ ΠΟΥ ΟΡΙΟ ΔΕΝ ΕΧΕΙ

Το μηνιαίο περιοδικό  Η ΠΟΛΗ ΖΕΙ ελεύθερης κυκλοφορίας (Free press) με αφορμή τη διαδικτυακή διάθεση του τελευταίου τεύχους του μήνα Μαρτίου 2020 οργανώνει μια ζωντανή αφήγηση υπό τη μορφή του live streaming, την Κυριακή 5 Απριλίου 2020 και ώρα 20.00, με αφηγητή τον συνεργάτη του, Δημήτρη Β. Προύσαλη.

Ο Δημήτρης Β. Προύσαλης είναι μόνιμος συνεργάτης της στήλης-σελίδας ΦΤΟΥ ΞΕΛΕΥΤΕΡΙΑ-ΕΝΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙ από το 2017,  όπου κάθε μήνα δημοσιεύει ένα λαϊκό παραμύθι από τις προφορικές παραδόσεις των λαών του κόσμου, όπως αυτός το αφηγείται στη λογική της επεξεργασμένης αναδιήγησης-προσωπικής παραλλαγής στα χνάρια των παλιών παραμυθάδων.

Μόνη προϋπόθεση είναι να μπει κανείς στη σελίδα Η ΠΟΛΗ ΖΕΙ στο facebook για να παρακολουθήσει την αφήγηση.
Για να ξεφυλλίσει κανείς ηλεκτρονικά το τεύχος 75  του Μαρτίου 2020 αλλά και όλα τα προηγούμενα, μπορεί να μπει στο Google να πληκτρολογήσει Η ΠΟΛΗ ΖΕΙ και να επισκεφθεί τον ιστότοπο με πολλά τρέχοντα νέα αλλά και ενδιαφέροντα θέματα και άρθρα του πολιτισμού.

Η ΠΟΛΗ ΖΕΙ ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ ΜΕΝΟΥΜΕ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

Μέσα στις πιο δύσκολες στιγμές, καταφέραμε να βγάλουμε αυτό το τεύχος. Δεν καταφέραμε να το έχουμε και σε χαρτί, όπως θα θέλαμε. Το πρόβλημα της διανομής ήταν ανυπέρβλητο. Το ξεφυλλίζετε στο διαδίκτυο, το ξέρω πως δεν είναι το ίδιο. Ίδια είναι όμως η διάθεση να επικοινωνούμε, να παρουσιάζουμε θέματα και απόψεις -συχνά αντικρουόμενες. Επίσης, να προσεγγίζουμε τη ζοφερή πραγματικότητα με σοβαρότητα, αλλά και αισιοδοξία. Στο εξώφυλλο, εκτός από το ΜΕΝΟΥΜΕ ΣΠΙΤΙ, υπάρχει και το ΜΕΝΟΥΜΕ ΑΝΘΡΩΠΟΙ. Δεν είναι μικρό αυτό το στοίχημα. Το να συνεχίσουμε να ζούμε, να ελπίζουμε, να βάζουμε πλάτη στα δύσκολα, να συγκροτούμαστε ως πολίτες και ως κοινωνία είναι η απάντηση στην ανθρωπιστική-υγειονομική κρίση. Την οικονομική διάσταση θα τη δούμε μετά. Έτσι είναι η σειρά των πραγμάτων... Μέσα από όλα όσα ζούμε, η συζήτηση έχει ανοίξει για πολλά σημαντικά ζητήματα. Για τον δημόσιο χαρακτήρα της υγείας, για τον τρόπο που ζούμε, παράγουμε και καταναλώνουμε, για τη σχέση του ανθρώπου με την φύση, για την αξία μικρών καθημερινών πραγμάτων, για τη σχετικότητα της οικονομικής ευμάρειας, για ευθύνες κλπ. κλπ. Έτσι γίνεται πάντα μετά από καταστροφές. Θρυμματίζεται η αλαζονεία του ανθρώπου, αποκαλύπτεται η αυτοκαταστροφική του τάση. Τίποτα δεν θα είναι το ίδιο. Ακούγεται κάπως δραματικό, αλλά μήπως δεν είχε κάτι δραματικό και αυτό που είχαμε; Αυτά θα συζητηθούν όλο το επόμενο διάστημα. Κάποια παρουσιάζονται μέσα από τις σελίδες αυτού του εντύπου. Πολλά περισσότερα κείμενα, απόψεις και θέματα ανεβαίνουν καθημερινά στην ιστοσελίδα μας ipolizei.gr. Με σεβασμό στις στιγμές και στον αναγνώστη (το χρήστη κάπως δεν κολλάει...), με αποφυγή fake news και παραπλανητικών τίτλων, με φρέσκες ιδέες, γνώμες και συνεντεύξεις. Θέλω να ευχαριστήσω τους εργαζόμενούς μας που δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους, αλλά και όλους όσοι έγραψαν και συμμετείχαν σε αυτήν την έκδοση. Όλα θα πάνε καλά. Χρύσανθος Ξάνθης

Ξεφυλλίστε εδώ το "ειδικό" τεύχος της "ΗΠΖ", που για πρώτη φορά, "βγήκε" ηλεκτρονικά!

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΙΤΕ. Η ομάδα του Η Πόλη ζει είναι εδώ και είναι Μαζί σας! Δεν κυκλοφορούμε στους δρόμους λόγω της πανδημίας του COVID-19 αλλά εκμεταλλευόμαστε κάθε άλλο μέσο για να είμαστε σε επαφή. LIVE STREAMING με επιλογές που έχετε κατά καιρούς αγαπήσει.
_________________________________________________
Ο Dimitris Prousalis ασχολείται με την συλλογή, καταγραφή, την  μελέτη των λαϊκών παραμυθιών και της αφήγησης τους από το 1999 και μοιράζεται τις ιστορίες που αγαπά από το 2003, θέλοντας να σηκώσει τα Αχ! του κόσμου ψηλότερα. Σας συστήνουμε τον συντάκτη των παραμυθιών μας!

Διαβάστε την συνέντευξη του:
https://ipolizei.gr/milisame-me-ton-dimitri-prousali/?fbclid=IwAR3NBFFIqN3jBqHyJ-Rr2nqJhSytitV5m6VbUvdgMH3SEwS9OG8sOpxge8Y

Η αφήγηση λαϊκών παραμυθιών ενάντια στον εγκλεισμό του Covid 19

Ο αναγκαστικός εγκλεισμός που δημιούργησε ως συνθήκη η εξάπλωση του ιού Covid 19, έφερε ξανά στο προσκήνιο τη σημαντική παρακαταθήκη της αφήγησης ως μέσου όχι προσχηματικής ψυχαγωγίας αλλά και άδηλης συμβουλευτικής, κοινωνικής παρέμβασης, αξιοποίησης του συλλογικού φαντασιακού σε συνθήκες κρίσης και δυσκολιών, τόσο προσωπικών-ατομικών όσο και κοινωνικών -συλλογικών. 

Για να περνά η ώρα καλά κι εμείς καλύτερα, διάλεξα να μοιραστώ μαζί με τους γνωστούς και άγνωστους φίλους μου, τις ιστορίες μιας βραδιάς αφήγησης που φιλοξενήθηκε στο Πολιτιστικό Κέντρο της Ενορίας της Ευαγγελίστριας στον Πειραιά στα πλαίσια του "ΕΝΟΡΙΑ ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ...". 

Η αφήγηση πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του  2015 υπό τον τίτλο "Παραμύθια λαϊκά ζυμωμένα με τη σοφία της ζωής" και  απευθύνθηκε σε εφήβους και ενήλικο ακροατήριο με είσοδο ελεύθερη, και με μια εξαιρετική ποιότητα οπτικής καταγραφής και ήχου που ήταν στο ύψος των περιστάσεων. 
Μείνετε συντονισμένοι θα ακολουθήσουν κι άλλες τέτοιες βιντεοσκοπημένες αφηγήσεις. Βέβαια τίποτε δε μπορεί να υποκαταστήσει την αμεσότητα και τη ζωντάνια, τη διάδραση, την οικειότητα και την ενέργεια που φτιάχνει ατμόσφαιρες μοναδικές όταν κάποιος μοιράζεται τις ιστορίες που αγαπά με παρουσία φυσική- in vivo-αλλά σε τέτοιους καιρούς μπορούμε να δείξουμε κατανόηση και ανοχή. 

Στην αρχή, όπως πάντα, κάνω ένα μικρό εισαγωγικό για να ενημερωθεί περί των λαϊκών παραμυθιών το μη υποψιασμένο κοινό και μετά ακούγονται τέσσερις ιστορίες:

1. "Τα ρούχα της Αλήθειας"  
από τη συλλογή του Δημήτρη Β. Προύσαλη "Παραμύθια των Παραμυθάδων", 
εκδ. ΑΠΟΠΕΙΡΑ 2011 & 2019 

2. "Οι τρεις συμβουλές"
με μια παραλλαγή από τη συλλογή του Γ. Μέγα "Ελληνικά παραμύθια"
εκδ.ΕΣΤΙΑ 1962 με πολλές ανατυπώσεις και παραλλαγές από πολλούς τόπους

3."Δυο ποντικοί στο πηγάδι"
από τη συλλογή του Δημήτρη Β. Προύσαλη 
"Παραμύθια λαϊκά ενάντια σε δύσκολους καιρούς: Για να συλλογάσαι, να ελπίζεις, να πράττεις"
Εκδ. ΕΥΜΑΡΟΣ 2017 

4. "Κι αυτό θα περάσει"

από τη συλλογή του Δημήτρη Β. Προύσαλη 

"Παραμύθια λαϊκά ενάντια σε δύσκολους καιρούς: Για να συλλογάσαι, να ελπίζεις, να πράττεις"

Εκδ. ΕΥΜΑΡΟΣ 2017 

Η μεταφορά του γραπτού λόγου στον προφορικό και η ποιότητα της στιγμής κάνει κάθε φορά την κάθε αφήγηση μοναδική, καθώς οι παραμυθάδες δε μαθαίνουν κείμενο απ' έξω, δεν υπάρχει ουσιαστικά "κείμενο" αλλά ένα προφορικό "σώμα" με το οποίο κάθε φορά ο αφηγητής ξεκινά μια διαφορετική συνομιλία ταυτόχρονα σε χρόνο και χώρο με το περιεχόμενο της υπόθεσης, με το ακροατήριό του και με τον εαυτό του.

Τα έσοδα από τα συγγραφικά δικαιώματα των βιβλίων του  Δημήτρη Β. Προύσαλη παραχωρούνται σε κάθε έκδοση σε ορισμένο φορέα, και της συλλογής  "Παραμύθια λαϊκά ενάντια σε δύσκολους καιρούς: Για να συλλογάσαι, να ελπίζεις, να πράττεις" Εκδ. ΕΥΜΑΡΟΣ συγκεκριμένα στον Σύλλογο Μεταμοσχευμένων Καρδιάς Πνευμόνων "Η ΣΚΥΤΑΛΗ".

Για πιο ξεκούραστη-και μεγαλύτερη- εικόνα προσπαθήστε να συνδέσετε τον υπολογιστή σας στην τηλεόραση για να προβληθεί σε άλλη διάσταση το υλικό της καταγραφής.

Και το πιο σημαντικό: 

Τα λαϊκά παραμύθια τα λες μόνο με την καρδιά ανοιχτή και με καρδιά ανοιχτή μπορείς μονάχα να τα ακούσεις.  

Όποιος δεν πιστεύει στα ψέματα που λένε τα παραμύθια μπορεί να επιλέξει τις αλήθειες της τηλεόρασης...