Συλλογικό έργο: Από τη γη της Μικρασίας στα μονοπάτια της προσφυγιάς-Εκδόσεις Πηγή

Από τις Πρότυπες Εκδόσεις Πηγή Πρότυπες Εκδόσεις Πηγή  κυκλοφορεί σε λίγες ημέρες το συλλογικό έργο -υπό την ματιά επιμέλειας του καλού φίλου Δημήτρη Φιλελέ- με τίτλο  "Από τη Γη της Μικρασίας στα μονοπάτια της προσφυγιάς"- Οδοιπορικό μνήμης και πολιτισμού με αφορμή τα 100 χρόνια από τη μικρασιατική καταστροφή. 

Είναι μεγάλη η χαρά και η τιμή της συμμετοχής του γράφοντα στον άνω αναφερόμενο συλλογικό τόμο καθώς συμμετέχουν συνολικά 14 συγγραφείς ανά θεματικό τομέα πολιτιστικής αναφοράς (Τύπος, Αθλητισμός, Θέατρο, Γαστρονομία, Παραμύθι, Μουσική, Λογοτεχνία).

Η προσωπική μου συμμετοχή έχει τον τίτλο:

Δημήτρης Β. Προύσαλης: 

Πριν τα παραμύθια πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς: 

Το μικρασιάτικο παραμύθι ως καταγραφή στην περίοδο 1850-1921

Λίγα λόγια για το βιβλίο…

Ξεκινώντας με τον πρόλογο από τον Λουκά Π. Χριστοδούλου Λουκάς Χριστοδούλου , Πρόεδρο του Κέντρου Σπουδής και Ανάδειξης Μικρασιατικού Πολιτισμού (ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ.) Δήμου Ν. Ιωνίας

Το βιβλίο αποτελείται από δύο μέρη.

Στο πρώτο μέρος ανθολογούνται σε μεταγραφή στη νεοελληνική γλώσσα διηγήματα συγγραφέων του Μικρασιατικού Ελληνισμού, πολεμικές ανταποκρίσεις της εκστρατείας του 1921, ιστορικά κείμενα για το χρονικό της καταστροφής και διηγήματα από τη ζωή των προσφύγων.

Ανθολογούνται κατά σειρά:

Μιχαήλ Αργυρόπουλος

Αλέξανδρος Μωραϊτίδης

Χρήστος Βασιλακάκης

Ανδρέας Χ. Παπαδόπουλος (Σύλβιος)

Νίκος Καρβούνης

Σπυρίδων Λοβέρδος

Έρνεστ Χεμινγουέι

Τζωρτζ Χόρτον

Κώστας Αθάνατος

Παύλος Νιρβάνας

Βελισσάριος Φρέρης

Γιάννης Δ. Μουρέλλος

Αντώνης Γιαλούρης

Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, 14 συγγραφείς αποτυπώνουν με τον δικό τους τρόπο τις μνήμες και την προσφορά των Μικρασιατών στον πολιτισμό από την καταστροφή του 1922 μέχρι σήμερα.

Γράφουν κατά σειρά:

Χρίστος Γ. Ρώμας, φιλόλογος-συγγραφέας

Νεκτάριος Ανδριόπουλος Nektarios Andriopoulos , δημοσιογράφος

Στρατής Γαλανός Στρατής Γαλανός , συγγραφέας

Πάνος Καπετανίδης Πάνος Καπετανίδης , τ. Πρόεδρος Πανελληνίου Σωματείου Θεάτρου Σκιών

Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης, δημοσιογράφος-συγγραφέας

Μαριέττα Κοντογιαννίδου, δημοσιογράφος

Νίκη Κριτζανόφσκι Niki G. Krizanowski , ποιήτρια

Γιάννης Β. Κωβαίος Γιάννης Κωβαίος , φιλόλογος-συγγραφέας

Χριστίνα Α. Λαζαρίδου, δημοσιογράφος-συγγραφέας

Μελίνα Μάσχα, θεατρολόγος

Τέσυ Μπάιλα Τέσυ Μπάιλα , συγγραφέας

Δημήτρης Β. Προύσαλης Dimitris Prousalis , προφορικός αφηγητής-δάσκαλος

Κώστας Σκόνδρας Κώστας Σκόνδρας , Πρόεδρος της Ένωσης Τραγουδιστών Ελλάδος

Δημήτρης Φιλελές, ποιητής-συγγραφέας

Το βιβλίο περιέχει QR code ανάγνωσης όλων των κειμένων ως συμβολή στην άρση του αποκλεισμού των ευάλωτων αναγνωστικά ομάδων από την τρέχουσα ελληνική βιβλιοπαραγωγή.

........................

Περιεχόμενα

Πρόλογος: Λουκάς Π. Χριστοδούλου, Μικρασία και Σμύρνη

 Μέρος 1ο: Από τη Μικρασία στην προσφυγιά

 ENOTHTA A’: Η Σμύρνη του Ελληνισμού

Μιχαήλ Αργυρόπουλος, Ένα σμυρναίικο πανηγύρι

Αλέξανδρος Μωραϊτίδης, Στη Σμύρνη

 Χρήστος Βασιλακάκης, Ο νερόμυλος

 Ανδρέας Χ. Παπαδόπουλος (Σύλβιος), Τα φοινίκια

Ανδρέας Χ. Παπαδόπουλος (Σύλβιος), Το γαϊδούρι

Ανδρέας Χ. Παπαδόπουλος (Σύλβιος), Το μολύβι

 Ανδρέας Χ. Παπαδόπουλος (Σύλβιος), Το πανηγύρι

ENOTHTA Β’: Μικρασιατική Εκστρατεία 1921

Πολεμικές Ανταποκρίσεις του Νίκου Καρβούνη

Βούβαλου σωτηρία

 Ο αιχμάλωτος

Ανέλπιστη βενζίνα

 Δεξιά, καπετάνιε!

Κυνήγι αλόγων

 Ο λιμενάρχης του Σαγγάριου

 Το πρώτο κανόνι

Οι άλλοι καταυλισμοί

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ’: Το χρονικό της σφαγής και της φωτιάς

Σπυρίδων Λοβέρδος, Ο μαρτυρικός θάνατος του μητροπολίτη Σμύρνης Χρυσόστομου  Ernest Hemingway, Στην προκυμαία της Σμύρνης

 George Horton, Η λαίλαπα της Ασίας (απόσπασμα)

 Κώστας Αθάνατος, Την επαύριον της καταστροφής της Σμύρνης (ανταπόκριση σε εφημερίδα)

ΕΝΟΤΗΤΑ Δ’: Ξεριζωμός και προσφυγιά

Παύλος Νιρβάνας, Η σημαία της Καλλίπολης

 Παύλος Νιρβάνας, Το πρώτο αντίκρισμα

 Βελισσάριος Φρέρης, Αριστοκρατικές καρδιές

 Γιάννης Δ. Μουρέλλος, Οδύνη

 Αντώνης Γιαλούρης, Καφενείο «Ξελογιάστρα»

Βιβλιογραφία

 Μέρος 2ο: 100 χρόνια μνήμης και πολιτισμού  

Χρίστος Γ. Ρώμας, Μικρασιάτες Λογοτέχνες

 Νεκτάριος Ανδριόπουλος, Τύπος και Εκδόσεις της Σμύρνης το ’22

Στρατής Γαλανός, Το μόνον της ζωής των ταξείδιον (Η νοσταλγία του σολομού)

Πάνος Καπετανίδης, Για ένα παππού που δεν γνώρισα

 Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης, Ο αθλητισμός στον Πόντο

Μαριέττα Κοντογιαννίδου, Ο Τύπος στον Πόντο

 Νίκη Κριτζανόφσκι, Μεγαλώνοντας στα προσφυγικά της Νίκαιας

 Γιάννης Β. Κωβαίος, Ο Αινείας ζει, αυτός μάς τιμωρεί

 Χριστίνα Α. Λαζαρίδου, Μικρασιατική κουζίνα

Μελίνα Μάσχα, Το θέατρο στη Σμύρνη από τον 17ο αιώνα μέχρι το 1922. Κοινωνικοπολιτικές συνθήκες και θεατρική δραστηριότητα

 Τέσυ Μπάιλα, Το Σμυρνιώ μου

Δημήτρης Β. Προύσαλης, Πριν τα παραμύθια πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς: Το μικρασιάτικο παραμύθι ως καταγραφή στην περίοδο 1850-1921

 Κώστας Σκόνδρας, Η μουσική στη Σμύρνη

 Δημήτρης Φιλελές, Μικρασιάτικες λαμπηδόνες

Βιογραφικά

 

 

Ο Κένταυρος αντιχαιρέτισε τη Μικρασία στο 12ο Φεστιβάλ Αφήγησης Πηλίου "Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη"

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ "Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ" 

Ηλεκτρονική έκδοση Τετάρτη 31 Αυγούστου 2022

Μπορείτε να δείτε την ηλεκτρονική μορφή στον σύνδεσμο

https://e-thessalia.gr/dodeka-chronia-paramythia-sto-pilio-ekleise-o-kentayros-me-mikrasia-chaire/

"ΔΩΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΣΤΟ ΠΗΛΙΟ 

ΕΚΛΕΙΣΕ Ο ΚΕΝΤΑΥΡΟΣ, ΜΕ "ΜΙΚΡΑΣΙΑ ΧΑΙΡΕ!"

Με το γενικό τίτλο "Παραμύθια λαϊκά από τα χώματα της Μάνας Μικρασίας: του Ξεριζωμού και της Μνήμης", υπό την αιγίδα του ΕΟΤ και της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος και με την υποστήριξη του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Νοτίου Πηλίου, με τη συνεργασία της 10^ης Γιορτής Πολυγλωσσίας του Δήμου Θεσσαλονίκης –στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος SLYMS (Για την Κοινωνιογλωσσική ανάπτυξη) και την πολύτιμη χορηγική υποστήριξη της Hellenic Train που εμπλούτισε ξανά το πρόγραμμα του φεστιβάλ με την επανεμφάνιση του αγαπημένου τοπικού συρμού Μουντζούρη,οι διοργανωτές, ομώνυμη του Πηλιορείτικου Φεστιβάλ Αφήγησης «Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη» ΑΜΚΕ, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Γεωργίου Νηλείας «Ο Κένταυρος» και η ΠΗΛΙΟΝ ΟΡΟΣ, υπό καθεστώς περιρρέουσας πανδημίας διοργάνωσαν για δωδέκατη χρονιά πολυήμερες εκδηλώσεις με επίκεντρο τις προφορικές παραμυθιακές αφηγήσεις.

Το φετινό Φεστιβάλ Αφήγησης Πηλίου, για δεύτερη χρονιά με θεματική επικέντρωση μετά τα 200 χρόνια από το 1821, αφιερώθηκε στο διάστημα από 30 Ιουλίου έως και 7 Αυγούστου 2022 στα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή (1922-2022), με βραδιές ιστόρησης που ξετύλιξαν το πολύτιμο άυλο κουβάρι της μικρασιάτικης προφορικής παράδοσης από τη Δυτική Μικρά Ασία, την Καππαδοκία και τον Πόντο. Οι εκδηλώσεις ακολούθησαν τη λογική και πρακτική των προηγούμενων δύο «πανδημικών» διοργανώσεων του 2020 και 2021, με ένα απλοποιημένο καθημερινό πρόγραμμα μίας εκδήλωσης και δύο εμπλουτισμένα  σαββατοκύριακα. για να διασφαλιστεί η προστασία της δημόσιας υγείας και να πραγματοποιηθούν σε ασφαλείς συνθήκες οι πολυήμερες εκδηλώσεις στον Άγιο Γεώργιο Νηλείας.

Προφορικές αφηγήσεις για μικτό ακροατήριο ηλικιακά, χειροτεχνικά εργαστήρια για παιδιά και ενηλίκους, θεωρητικά σεμινάρια εξειδικευμένων προσεγγίσεων για τον πολυεπίπεδο κόσμο του λαϊκού παραμυθιού, διαδρομές με αφηγήσεις με τον αγαπημένο Μουντζούρη, παλιό γνώριμο φίλο του φεστιβάλ από το 2013, τιμητικές εκδηλώσεις και βραδιές γαστρονομικού ενδιαφέροντος. Η φιλόξενη αυλή του Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου κράτησε το βάρος των αφηγήσεων ως βασικός χώρος των παραστάσεων, που εμπλουτίστηκε από τους σταθμούς του τοπικού συρμού αλλά και του νεοεγκαινιασθέντος Μουσείου Τοπικής Ιστορίας και Τέχνης «Κώστας Λιάππης», όπως εξάλλου και η αυλή του παλιού δημοτικού σχολείου στο κλείσιμο του φεστιβάλ.

Οι Παράλληλες Καλλιτεχνικές Εκθέσεις φιλοξενήθηκαν στο χώρο του Βαφειάδειου Πνευματικού Κέντρου παρουσιάζοντας τις εξαιρετικές εμπνεύσεις 17 μαθητών και μαθητριών του 1^ου ΕΠΑΛ Νέας Ιωνίας Βόλου σε αφίσες, κείμενα και κατασκευές με αφορμή ένα αφηγηματικό εργαστήρι της ΑΜΚΕ «Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη» μόλις το περασμένο Φεβρουάριο στις αίθουσες του βολιώτικου σχολείου. Οι Εκθέσεις των δημιουργών διανθίστηκαν από τα έργα της γνωστής εικονογράφου-συγγραφέα και ευφάνταστης καλλιτέχνιδας ευβοιώτισσας Δήμητρας Ψυχογυιού, τις διαρκώς ανανεούμενες προτάσεις της χιώτισσας Μάτας Μαΐλη και τα έργα της αθηναίας Μιμίκας Σαμαρά με βάση το ύφασμα. Η «Μαγνήτων Κιβωτός» ήταν παρούσα και φέτος μέσα από τη συμμετοχή της Λέσχης Αφήγησης Βόλου (Ν. Βαραλής, Κ. Θεοδώρου, Τζ. Μωραΐτου, Α. Πολίτου, Δ. Χαρούλης) ενώ δυναμικό «παρών» δήλωσε και η νεόκοπη Λέσχη Αφήγησης Θεσσαλονίκης με οκτώ συμμετοχές (Ε. Μπασδάρα, Π. Τσουρουπίδης, Σ. Τσατσαρώνη, Λ. Κουιρουξή, Σ. Στιβαχτάρη, Σ. Ξένου) συμπληρώνοντας την τριπλή παρουσία των Λεσχών Αφήγησης που χρόνια προωθεί  με βάση τις καταστατικές τις κατευθύνσεις η πηλιορείτικη ΑΜΚΕ ως ιδέα αλλά και ως λειτουργική παρουσία με αρχή την αντίστοιχη Λέσχη της Αθήνας (Μ. Απειρανθίτου, Σ. Οικονόμου, Α. Κουκουζέλη, Κ. Κυρισκουλέα, Λ. Προύσαλη, A. Lociuro, Μ. Ταλιαδούρου, Σ. Τσιλιμήγκρα, Γ. Στρίγκος) που ανοίγει τον έβδομο συνεχόμενο κύκλο της τον Σεπτέμβριο του 2022.

Την έναρξη των εκδηλώσεων χρωμάτισε και τίμησε ο συγκινητικός χαιρετισμός της Πολιτιστικής Εστίας Μικρασιατών Νέας Ιωνίας Μσγνησίας ΙΩΝΕΣ με την παρουσία της αντιπροέδρου κ. Νίτσας Μεντεκίδου και της αντιπροέδρου κ. Βάσσας Παρασκευά που αφηγήθηκε ένα μικρασιάτικο παραμύθι.

Η εμπνευσμένη καθοδήγηση του βολιώτη κεραμίστα Χρήστου Γιαννακόπουλου στα εργαστήρια τόσο για παιδιά (κατασκευή πήλινης παραδοσιακής νεροσφυρίχτρας-λαλίτσας) όσο και για εφήβους κι ενηλίκους με τυφλή μέθοδο προσέγγισης έδωσαν έναν ξεχωριστό τόνο ενθουσιάζοντας το συμμετέχον κοινό, ενώ η ανθρωπολόγος και ψυχαναλύτρια Άννα Αγγελοπούλου υπενθύμισε τη βαθιά υπόσταση του πανανθρώπινου ψυχισμού που φωλιάζει μέσα στον μεταφορικό και συμβολικό λόγο των παραμυθιών που εξακολουθεί να μιλά στον κόσμο του 21^ου αιώνα.

Οι αφηγήσεις του Καλαματιανού παραμυθά-με μικρασιάτικες ρίζες-Σπύρου Τσίρου δημιούργησαν μοναδική ατμόσφαιρα ποιότητας για ακόμη μια χρονιά. Οι αφηγήσεις του Αϊγιωργίτη της διασποράς Δημήτρη Β. Προύσαλη υπό τη μουσική πρωτότυπη συνοδεία του Φίλιππου Πλακιά έφεραν στο φως άγνωστες παραμυθιακές ιστορίες της Μικρασιατικής πατρίδας που ακούστηκαν από την άλλη πλευρά του Αιγαίου από το 1850 έως το 1921 αλλά παραμύθια λαϊκά ξεριζωμένα από τις πατρογονικές εστίες όπου πρωτοακούστηκαν, μετά την μικρασιατική καταστροφή ως άυλη παρακαταθήκη μνήμης.

Η ομάδα αφήγησης Παραμυθανθός (Κ. Μουλλά-Δ. Μάλλης)  αφηγήθηκε σπάνιες και άγνωστες ιστορίες από τη μυθολογία της Μικράς Ασίας και βραβεύτηκε για την αδιάλειπτη δεκάχρονη συμμετοχή της στο Φεστιβάλ Αφήγησης Πηλίου από το 2013, ενώ τις εκδηλώσεις έκλεισαν οι γαστρονομικές προτάσεις των γυναικών-μελών του Πολιτιστικού Συλλόγου Αγίου Γεωργίου Νηλείας «Ο Κένταυρος» αλλά και φίλων παραθεριστών που επινόησαν με φροντίδα και αγάπη το «πιάτο του Κένταυρου» προκειμένου να κεράσουν τους πολυπληθείς φίλους και φίλες όλων των ηλικιών που παραβρέθηκαν στο κλείσιμο των εκδηλώσεων.

Ήδη οι προετοιμασίες, συζητήσεις, και σκέψεις για το 12+1 φεστιβάλ του 2023 έχουν ξεκινήσει με ιδιαίτερη κινητικότητα και πολλές προτάσεις από τους πηλιορείτες συνοδοιπόρους στο χώρο της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς.

 

Συνέντευξη στο istorima.org Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη: λόγια και αφηγήσεις ενός σύγχρονου παραμυθά

Το Istorima είναι ένα μεγάλο εγχείρημα συλλογής προφορικών ιστοριών που εδρεύει στην Ελλάδα. Έχει στόχο να συλλέξει 20.000 ιστορίες από διαφορετικές εποχές και θεματικές.

Το Αρχείο του Istorima πλαισιώνεται από μια ομάδα που φροντίζει για την καλύτερη δυνατή επεξεργασία και παρουσίαση των συνεντεύξεων που συλλέγονται στο πλαίσιο του Istorima. Eπιστημονικοί συνεργάτες του Istorima είναι η Χριστίνα Ακριβοπούλου, Δικηγόρος, Εμπειρογνώμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και ο Γιώργος Αντωνίου, Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας στο ΑΠΘ. Η ομάδα επεξεργασίας αποτελείται από: την Πένυ Βασιλάκη (Υποψήφια Διδάκτωρ Νεοελληνικής Φιλολογίας), τον Κωστή Κοτσώνη (Δημοσιογράφο), τον Δημήτρη Μ. Μόσχο (Ιστορικό-Πολιτικό Επιστήμονα), την Ζίνα Σωτηροπούλου (Ιστορικό-Αρχαιολόγο, Μουσειολόγο), την Κατερίνα Χειμωνέτου (Λαογράφο) και την Νίκη Φωτιάδου (Ιστορικό-Δημοσιογράφο). Η επεξεργασία του ήχου γίνεται από τους ηχολήπτες Νικόλα Τσιμπλάκη και Μανόλη Λιανή. Σύμβουλος στο έργο είναι ο Doug Boyd, Director στο Louie B. Nunn Center for Oral History at the University of Kentucky Libraries, και μέχρι πρόσφατα πρόεδρος της Oral History Association.

Είχα τη χαρά να γίνω αντικείμενο ενδιαφέροντος σε συνεργάτιδα-ερευνήτρια του φορέα istorima.org τον Μάρτιο του 2020. Σε επικοινωνία που είχα τότε με την κ. Ιόλη Αποστόλου ενημερώθηκα για τους σκοπούς και τους άξονες του συγκεκριμένου φορέα που επικεντρώνεται στην καταγραφή ιστοριών σύγχρονων ανθρώπων, οι οποίες κατανέμονται σε πλειάδα θεμάτικών αντικειμένων, χρονικών δεκαετίων κ.λ.π.

Η παρουσία της κ. Ιόλης Αποστόλου στη Λέσχη Αφήγησης Αθήνας ως ακροάτριας τον Φεβρουάριο του 2020, έγινε αφορμή για τη δρομολόγηση μιας ενημερωτικής συνάντησης για τους σκοπούς και το περιεχόμενο των αξόνων στο οποίο κινούνταν το istorima.org, που έφερε την κατοπινή συνέντευξη και συνπερίληψη του γράφοντα στα πρόσωπα που μίλησαν για την κίνησή τους και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντά τους. 

Ως προφορικός αφηγητής δε θα μπορούσα να μην αναφερθώ στην εμπειρία μου ως παραμυθάς αλλά μέσα από τη ματιά ενός δασκάλου, και παράλληλα ενός ερευνητή κι ενός ταξιδιώτη στα σταυροδρόμια του κόσμου, που αποτυπώνει στο συλλογικό φαντασιακό του τις ανησυχίες, τις ελπίδες και τα όνειρά του ξετυλίγοντας σκέψεις, μιλώντας για προσωπικά βιώματα, καταθέτοντας απόψεις και γνώμες για μια σειρά ανοιχτά θέματα του παραμυθιακού σύμπαντος, διαρκώς προσκλητητικά για ανταμώματα διαλόγου, περίσκεψης και αναστοχασμού.

Οι ιστορίες που συλλέγονται ανεβαίνουν στο Αρχείο σταδιακά, σε όλη τους τη διάρκεια, έπειτα από επεξεργασία, ηχητικό και νομικό έλεγχο. Στο Αρχείο μπορεί κανείς να βρει ολόκληρες τις συνεντεύξεις, ενώ επιλεγμένες ιστορίες γίνονται podcasts και φιλοξενούνται στο site: www.istorima.org

Η συνέντευξη που παραχωρήθηκε από τον γράφοντα, Δημήτρη Β. Προύσαλη, καταγράφηκε ηχητικά, συμπεριλαμβάνεται πλέον στις καταγραφές-podcasts του istorima.org, απομαγνητοφωνήθηκε και είναι διαθέσιμη στον παρακάτω σύνδεσμο με κωδικό 9847

https://archive.istorima.org/interviews/9847

Πολλές ευχαριστίες για τη χαρά της συνέντευξης.