"Ταξίδι στων παραμυθιών την ανάσα" Κυριακή 30/6 στον Ι.Ν. Υψώσεως Τιμίου Σταυρού Κυψέλης

Παραμύθια λαϊκά της προφορικής παράδοσης, θα ακουστούν στο φιλόξενο παρεκκλήσι του Αγίου Νεκταρίου, στον Ι.Ν. Υψώσεως Τιμίου Σταυρού της Κυψέλης  την Κυριακή 30 Ιουνίου 2024 στο κλείσιμο για την πρώτη περίοδο του 2023-2024. Πρόκειται για έναν κύκλο προφορικών αφηγήσεων στα πλαίσια των πολιτιστικών συνεργασιών και αφηγηματικών δράσεων, που διοργανώνει η ΑΜΚΕ "Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη" βάζοντας σε εφαρμογή και δρομολογώντας  την υλοποίηση ενός προγράμματος κυριακάτικων αφηγηματικών συναντήσεων με προφορικές ιστορήσεις λαϊκών παραμυθιών, μετά από πρόταση και σε συνεργασία με την Εκκλησιαστική Επιτροπή του Ιερού Ναού Υψώσεως Τιμίου Σταυρού Κυψέλης, ορίζοντας ένα σταθερό αντάμωμα ανά μήνα. 

Οι συναντήσεις υπό τον τίτλο "Ταξίδι στων παραμυθιών την ανάσα" ξεδιπλώθηκαν για την τρέχουσα χρονιά, στο διάστημα Φεβρουαρίου-Ιουνίου 2024, στο άνω αναφερόμενο παρεκκλήσι και πραγματοποιήθηκαν με ελεύθερη είσοδο στις 11.00 π.μ. μετά την κυριακάτικη Λειτουργία.

Το πέμπτο λοιπόν αντάμωμα του κύκλου, αυτό του Ιουνίου, ορίζεται για την Κυριακή 30 του τρέχοντος μήνα. Στην αφήγηση είναι ο Δημήτρης Β. Προύσαλης.

Η διεύθυνση είναι: Οδός Καυκάσου και Λαζαράδων 2 στην Κυψέλη και πληροφορίες μπορεί κανείς να αναζητήσει στα τηλέφωνα του ναού, όπου είναι απαραίτητη η επικοινωνία (210-8218110).

Με την υποστήριξη της

 

 

 

26/6 Η τελευταία συνάντηση για το 2023-24 της Λέσχης Αφήγησης Αθήνας "Μοιράσου κι εσύ μιαν ιστορία", στο Free Thinking Zone

Η αφηγηματική χρονιά ολοκληρώνεται για την αφηγηματική χρονιά 2023-2024 με τη συνάντηση του Ιούνιου της Τετάρτης 26/7 στο φιλόξενο χώρο του Free Thinking Zone.,με το ραντεβού των παραμυθόφιλων να ανανεώνεται για τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Οι συναντήσεις κινούνται πάντα με άξονα τις αφηγήσεις που έχουν ως δεξαμενή την άυλη πολιτιστική κληρονομιά, σε ένα γαϊτανάκι κάθε φορά από δέκα προφορικούς  αφηγητές και αφηγήτριες που μοιράζονται  τις ιστορίες που αγαπούν. 

Πρόκειται για ένα ανοιχτό εργαστήρι, προφορικών ιστορήσεων, μια σκυταλοδρομία αφηγήσεων, όπου η παράδοση έχει τον κεντρικό πρωταγωνιστικό ρόλο, αφού όλες οι αφηγήσεις αντλούν τα θέματά τους από τα είδη της προφορικής λαϊκής λογοτεχνίας όπως πχ οι Αισώπειοι μύθοι, οι μυθολογικές ιστορίες, οι λαϊκές παραδόσεις, οι θρύλοι, τα λαϊκά παραμύθια, τα συναξάρια αλλά και οι ανώνυμες λαϊκές ιστορίες.

Τετάρτη 26  Ιουνίου 2024

Ώρες 19.00-21.00

Αποτελεί μια πρωτοβουλία της Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας "Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη" με έδρα το Πήλιο, για τη δημιουργία ενός σταθερού χώρου, σε περιοδικό χρόνο, όπου όλοι όσοι αγαπούν να μοιράζονται και να ακούν ιστορίες μπορούν να έχουν θέση συμμετοχής με μέγιστο επιτρεπόμενο χρόνο τα 12 λεπτά. Εραστές των λαϊκών αφηγήσεων, μαθητευόμενοι σε σεμιναριακούς κύκλους αφήγησης, εκκολαπτόμενοι αφηγητές, νέοι παραμυθάδες και νέες αφηγήτριες, επαγγελματίες του χώρου συναντώνται στον φιλόξενο χώρο του Βιβλιοπωλείου-Cafe Free Thinking Zone, στην οδό Σκουφά 64 στη συμβολή της με τον πεζόδρομο της οδού Γριβαίων-στις παρυφές του Κολωνακίου- με σκοπό να πουν και να ακούσουν ιστορίες της προφορικής παράδοσης.

στο FREE THINKING ZONE

ΣΤΑΣΗ ΜΕΤΡΟ: ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ 

ΚΑΙ ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΛΕΩΦΟΡΕΙΩΝ ΟΑΣΑ (επί οδού Σίνα και επί Ακαδημίας)

Το βιβλιοπωλείο προσφέρει 20% έκπτωση στις αγορές βιβλίων στους φίλους της Λέσχης Αφήγησης Αθήνας

Μικρή υπενθύμιση για τη "Μοιράσου κι εσύ μιαν ιστορία"

Η λογική και η αναγκαιότητα λειτουργίας της Λέσχης Αφήγησης

Πρόθεση των διοργανωτών της λέσχης είναι να δημιουργηθεί  ένας σταθερός χώρος αναφοράς με αφηγήσεις από τον ανεξάντλητο κόσμο της προφορικής λογοτεχνίας, δίνοντας την ευκαιρία αφηγηματικής έκθεσης σε όσο το δυνατόν περισσότερο αριθμό ανθρώπων που επιθυμούν να αφηγηθούν,  σε όσους αγαπούν να λένε ιστορίες και σε όσους αρέσκονται να τις ακούν. Υποδέχεται παλιούς και νέους φίλους που αρέσκονται να ταξιδεύουν μέσα από τα λόγια των ανώνυμων πολλών που έφτασαν μέχρι τις μέρες μας και αξίζει να ακουστούν και πάλι σε νέες συνθήκες.

Η Λέσχη Αφήγησης αποτελεί μια προσπάθεια για την  υποστήριξη και προώθηση της τέχνης της ιστόρησης προφορικών ανώνυμων αφηγημάτων, μοιραζόμενοι την εμπειρία της κοινής συλλογικής συνεύρεσης και την ατμόσφαιρα της παρέας  

Το πνεύμα της λειτουργίας ενός χώρου υποδοχής αφηγητών και ιστοριών, είναι να μπορέσουν να βρουν υποστήριξη νέοι αφηγητές που έχουν ανάγκη πεδίου, χρόνου και κοινού για να μοιραστούν τις ιστορίες που αγαπούν και αρχίζουν να δουλεύουν. Παράλληλα όμως δίνεται η ευκαιρία και σε παλιότερους αφηγητές να δοκιμάσουν μέσα από μια νέα ματιά την επαναπροσέγγιση ιστοριών που έχουν ήδη εκθέσει στο παρελθόν. Παραχωρείται ακόμα ένα βήμα σε όσους αισθάνονται τη ζέση να αφηγηθούν, οι οποίοι πιθανά δεν έχουν πρότερη σχέση με το χώρο της αφήγησης, θα ήθελαν όμως να μοιραστούν μια ιστορία, που πιστεύουν πως αξίζει να ακουστεί μπροστά στο κοινό.

Η λέσχη αφήγησης προωθεί  και εργάζεται επίσης πάνω στην ιδέα της γνωριμίας μεταξύ των ανθρώπων που ασχολούνται ήδη ή έχουν κατά νου να εμπλακούν με τον χώρο της αφήγησης ερασιτεχνικά ή επαγγελματικά και υποστηρίζει και επιζητεί την ανταλλαγή και τον εμπλουτισμό εμπειριών, ιστοριών, απόψεων, προσεγγίσεων και ιδεών.

 Ως χώρος συνάντησης είναι ακόμη ανοιχτός σε όσους απλά επιθυμούν να ακούσουν ιστορίες δημιουργώντας φιλική ατμόσφαιρα ακροατηρίου, που θα λειτουργήσει υποστηρικτικά στους αφηγητές.

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΪΟΥ 2024

Μαίρη Σιδέρη: "Η  Πετρόσουπα" (Κίνα)

Άννα Γιάνκου: "Η ιστορία εκείνου που έψαχνε να βρει την Αλήθεια" (Άδηλου τόπου)

Έλλη Κούβαρη: "Τα φαρδομάνικα του Νασρεντίν Χότζα" (Μικρά Ασία)

Η Γεωργία Αγγελή αφηγείται: "Το χρυσόψαρο κι ο υπηρέτης" (Κων/πολη)

Η Κωνσταντία Τσαλαπατάνη αφηγείται "Το κοράκι" (Αρκτικός κύκλος)

Ο Δημήτρης Β. Προύσαλης αφηγείται: "Φτωχός και πλούσιος στον Παράδεισο" 

(Γερμανία)

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΦΗΓΟΥΜΕΝΩΝ ΙΟΥΝΙΟΥ 2024

1. Γεωργία Αγγελή

2. Μαρία Πετρή

3. Κωνσταντία Τσαλαπατάνη

4. Δημήτρης Β. Προύσαλης

5. Άννα Γιάνκου

6. Έλλη Κούβαρη

7. Παναγιώτα Μωυσιάδου

8. Γιάννης Στρίγκος

9. Μαίρη Σιδέρη

10. Ερμιόνη Ντέτσικα

Με την υποστήριξη της:

Ένα βιβλίο για τα αρχαία Επιγράμματα του Μάρκου Βαλέριου Μαρτιάλη

Μετάφραση: Καίτη Βασιλάκου

ISBN: 9789605373467

Σελίδες 132

Μάιος 2024

Αν και το παρόν ιστολόγιο προσανατολίζεται και κινείται σταθερά στην προβολή και ανάδειξη του λαϊκού παραμυθιακού λόγου και της αφηγηματικής του προσέγγισης, κατά καιρούς ο γράφων επιμελητής αναρτά υλικό φιλολογικού, λογοτεχνικού ή ιστορικού περιεχομένου που εκτιμά πως αξίζει της γενικότερης βιβλιοφιλικής προσοχής ενός πλατιού κοινού. Στην παρούσα περίπτωση λοιπόν, παρουσιάζεται ένα μικρό επιλεγμένο μέρος της "εξειδίκευσης" του δημιουργού του. Ο Ρωμαίος Μάρκος Βαλέριος Μαρτιάλης (40-104 μΧ) με ιβηρική καταγωγή, υπήρξε ένας εξαιρετικός επιγραμματοποιός της εποχής του, αφού συνέγραψε δώδεκα βιβλία με περισσότερα από 1500 ποιήματα, από διατυπωμένες απόψεις-εκτιμήσεις-κρίσεις με σύντομο ποιητικό τρόπο, τα οποία εκδόθηκαν στα χρόνια 86-106 μΧ. Τα περισσότερα από τα "Επιγράμματα", ένα ιδιαίτερο γραμματειακό είδος, έχουν καυστικό χαρακτήρα και αναφέρονται σε πλειάδα προσώπων της επώνυμης ρωμαϊκής κοινωνίας της εποχής του, όπως πχ αυτοκράτορες, αξιωματούχους,  συγγραφείς, φιλοσόφους, νομικούς, δασκάλους, μονομάχους, εργολάβους ή ακόμη και σκλάβους, άντρες και γυναίκες. 

Ο χαρακτήρας των επιγραμμάτων που επέλεξε με ιδιαίτερη επιμέλεια η φιλόλογος-λογοτέχνης Καίτη Βασιλάκου, διακρίνονται από την σκωπτικότητά τους, αλλά και για την αμεσότητα μιας έμμεσης κριτικής που αναφέρεται σε επιλήψιμες ανθρώπινες συμπεριφορές με ηθική αντανάκλαση. Αν έχουν ενδιαφέρον στις μέρες μας, αυτό οφείλεται στο σατιρικό στοιχείο που αναδύεται έντονα, αναδεικνύοντας τη δύναμή του διαχρονικά. Η επιλογή των συγκεκριμένων επιγραμμάτων της εν λόγω έκδοσης ΕΠΙΓΡΑΜΜΑΤΑ των εκδόσεων ΑΠΟΠΕΙΡΑ (Μάιος 2024), με βάθος και πηγή αναζήτησης την τρίτομη έκδοση του D.R. Shackleton "Anthologia Latina" (Loeb 1993), σχετίζεται με τους ανθρώπινους χαρακτήρες και τη θέση τους στη ρωμαϊκή κοινωνία, που φαίνεται να μοιάζουν πολύ με εκείνους της σημερινής εποχής και ας μας χωρίζουν πάνω από είκοσι αιώνες με το έργο του Μαρτιάλη.

Σε κάθε περίπτωση το αναγνωστικό κοινό θα χαρεί, θα διασκεδάσει και σίγουρα θα προβληματιστεί θερικά από τα γραφόμενα.

Ένα μικρό δείγμα:

1. 

"Έχει ο Αφρικανός εκατομμύρια κι όμως κι άλλα κυνηγά.

Η Τύχη δίνει σε πολλούς πάρα πολλά μα σε κανέναν αρκετά"

2.

"Θαΐδα, σε κανέναν δεν λες όχι, αλλά αν γι' αυτό δεν ντρέπεσαι,

για τούτο ας ντρέπεσαι τουλάχιστον, πως όχι Θαΐδα, σε τίποτα δεν λες"

3.

Γιατί, άμα είναι να απαγγείλεις, τυλίγεις το φουλάρι στο λαιμό σου;

Αυτό ταιριάζει πιο πολύ στα αυτιά μας"

4.

"Μέχρι τώρα γιατρός ήταν ο Δίαυλος: τώρα είναι νεκροθάφτης.

Ό,τι ως νεκροθάφτης κάνει, και ως γιατρός το έκανε"

 

Έρχεται! Συλλογικό σε ποίηση Δημήτρη Φιλελέ: "Αλύτρωτη Κύπρος: Από την κατοχή στα κατεχόμενα. 50 χρόνια από την εισβολή του Αττίλα 1974-2024"

Με αφορμή το ορόσημο των πενήντα ετών (1974-2024) από την εισβολή του Αττίλα στην μαρτυρική Κύπρο, ο ποιητής και λογοτέχνης Δημήτρης Φιλελές, πήρε την πρωτοβουλία να απευθύνει κάλεσμα λογοτεχνικό σε επτά Κύπριους και επτά Ελλαδίτες συγγραφείς, συνδέοντας τα ποιήματά του-στη λογική της ιστορικής αναδρομής- με την έμπνευση και γραπτή παραγωγή ανάλογων ανά ποίημα διηγημάτων με αποτέλεσμα τη δημιουργία της συνάντησης ποίησης και λογοτεχνικής γραφής στη συλλογή: "Αλύτρωτη Κύπρος: Από την κατοχή στα κατεχόμενα. 50 χρόνια από την εισβολή του Αττίλα 1974-2024".

Η "συνομιλία" του Δημήτρη Φιλελέ με αφορμή τα ορόσημα σε επίπεδο λογοτεχνικό και υπόβαθρο ιστορικό, είναι κάτι που χαρακτηρίζει την ποιητική του ευαισθησία, που γίνεται ανάγκη τοποθέτησης μέσα από την έκφραση του λογοτεχνικού συλλογισμού στο πνεύμα και στο χαρτί, γεγονός που ήρθε στο φως της έκδοσης μέσα από προηγούμενες ανάλογες αφορμές, για το 50 χρόνια από την εξέγερση του Πολυεχνείου (1973-2023) αλλά και τα εκατόχρονα από την Μικρασιατική Καταστροφή (1922-2022) πάλι από τις πάντα ποιοτικές και υποστηρικτικές Πρότυπες εκδόσεις ΠΗΓΗ.

Δεκατέσσερα ποιήματα με αντανάκλαση βαθιά ιστορική, από μια άλλη ελληνική πατρίδα βασανισμένη συναντώνται με δεκατέσσερεις λογοτεχνικές γραφές- μαζί με ένα προλογικό σημείωμα-εισαγωγή του Χρίστου Ρώμα, βρίσκοντας μια καταπληκτική μελοποιητική δημιουργία της μοναδικής μουσικοσυνθέτριας Άννας Καρλαύτη. 

Οι όποιες ανάλογες πρωτοβουλίες συμβαίνουν πάντα στη λογική όχι της συναισθηματικής ανάμνησης αλλά της ιστορικής επαγρύπνησης, γιατί οι λαοί που δε μελέτησαν την ιστορία τους βγάζοντας αναγκαία και ικανά συμπεράσματα, θα έχουν την τραυματική εμπειρία να ξαναζήσουν οδυνηρές επαναλήψεις.

Η προσωπική συμμετοχή του γράφοντος που έλαβε την τιμητική πρόσκληση της εκδοτικής συνοδοιπορίας λέγεται "Block 8-Γαλάζιο το φως του ουρανού τον Μάη" σε έμπνευση από το ποίημα του Δημήτρη Φιλελέ "Δέκα του Μάη" ημερομηνία απαγχονισμού των ηρώων αγωνιστών της ΕΟΚΑ Μιχαλάκη Καραολή και Ανδρέα Δημητρίου.

 

Βιβλιοπαρουσίαση με αφήγηση: "Λαϊκά παραμύθια των Παλαιστινίων" Παρασκευή 7/6 ώρα 19.30

Τούτη την Παρασκευή 7 Ιουνίου 2024 στο Καφενείο Περιβολάκι (Αθηναίων 7 Πλατεία Ηούς) στα Κάτω Πετράλωνα θα γίνει παρουσίαση της συλλογής "Λαϊκά παραμύθια των Παλαιστινίων" από τις εκδόσεις Α/συνέχεια. Ήταν το 2013 όταν οι εκδόσεις Α/συνέχεια στη σειρά "Παραμύθια των Αγωνιζόμενων λαών" κυκλοφόρησαν τη συλλογή "Λαϊκά παραμύθια των Παλαιστινίων, με επιλεγμένες ιστορίες από ένα εξαιρετικά σπάνιο και δυσεύρετο υλικό της παλαιστινιακής προφορικής λογοτεχνικής παράδοσης, βασισμένο σε μια βιβλιογραφία έκτασης 110 περίπου χρόνων (1898-2007).

Για το βιβλίο θα μιλήσει ο επιμελητής της έκδοσης ,αφηγητής και Υπ δρ ΕΚΠΑ, Δημήτρης Β. Προύσαλης, ο οποίος θα αφηγηθεί προφορικά από τη συλλογή και η Νάχεντ Μπισάρα, διερμηνέας και μεταφράστρια.

Είναι η μοναδική συλλογή του είδους με το συγκεκριμένο περιεχόμενο που έχει εκδοθεί μέχρι σήμερα στην Ελλάδα, με την παρατήρηση πως τα συγκεκριμένα παλαιστινιακά παραμύθια έχουν παρουσιαστεί μέσα από μια επιστημονική-παραμυθολογική ματιά, είναι ταξινομημένα κατά τις ειδολογικές κατηγορίες του Διεθνούς Καταλόγου Κατάταξης και Ταξινόμησης των Aarne-Thompson-Uther και έχουν σχολιαστεί λαογραφικά, παραμυθολογικά και φιλολογικά από τον γράφοντα που είχε την ιδέα της έκδοσης. Μόλις πρόσφατα μέσα στο 2023 κυκλοφόρησε μια ακόμη έκδοση στα ελληνικά υπό τον τίτλο "Αφηγήσου, πουλάκι, αφηγήσου!" του Sharif Kanaana σε μετάφραση του Δημήτρη Κουφοντίνα, από τις εκδόσεις Μονοπάτι, ένα υλικό επιλογής από μία μόνο συλλογή που αναφέρεται λίγο πιο κάτω.

 

Στη συλλογή των εκδόσεων Α/συνέχεια περιλαμβάνονται 44 λαϊκά παραμύθια από 18 διαφορετικές βιβλιογραφικές πηγές, κάποιες από τις οποίες, όπως η συλλογή "SPEAK BIRD, SPEAK AGAIN" (1989) των πανεπιστημιακών καθηγητών Ib. Muhawi και Sh. Kanaana θεωρήθηκαν "επιλήψιμες" από την κυβερνώσα Χαμάς και απομακρύνθηκαν από τις δημόσιες βιβλιοθήκες της Γάζας, προκαλώντας την αντίδραση της διεθνούς πανεπιστημιακής επιστημονικής κοινότητας και την ευτυχή-τελικά-αποκατάσταση του βιβλίου. Τα λαϊκά αυτά παραμύθια εντοπίζονται σε όλες τις παραμυθολογικές κατηγορίες  "Μύθοι Ζώων" (ATU 1-299), "Μαγικά παραμύθια" (ATU 300-749), "Θρησκευτικά παραμύθια" (ATU 750-849), Ρεαλιστικά νοβελιστικά παραμύθια" (ATU 850-999), "Παραμύθια με ανόητους δράκους, διαβόλους κλπ" (ATU 1000-1199), "Ευτράπελα χιουμοριστικά παραμύθια" (ATU 1200-1999) και τέλος "Κλιμακωτά-τυπολογικά παραμύθια" (ATU 2000-2400).

Πρόκειται για ιστορίες του λαϊκού φαντασιακού, όπου η ανώνυμη μυθοπλασία των Παλαιστινίων παραμυθάδων και αφηγητριών συναντά υποθέσεις της διεθνούς παραμυθολογικής παραγωγής των λαών του κόσμου, και τις χρωματίζει μέσα από τη ματιά της ιδιαίτερης ταυτότητας, δίνοντάς τους μια ιδιαίτερη προσέγγιση, ενώ ταυτόχρονα ρίχνει γέφυρες συνάντησης των λαών.

Δέκα χρόνια μετά την έκδοση (2013) και 75 χρόνια μετά την έναρξη της βίαιας εκδίωξης του παλαιστινιακού λαού από τα εδάφη του (1948), κίνηση που σημειωτέον καταδικάστηκε από τον ΟΗΕ καλώντας το νεοσύστατο Ισραήλ να αποχωρήσει -χωρίς βέβαια να εισακουστεί, -όπως εξάλλου συνέβηκε με την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και παράνομη κατοχή του 40% του κυπριακού εδάφους από το 1974-θυμίζουν πως τα έθνη έχουν ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουν για την πραγμάτωση και δικαίωσή τους. Τα πρόσφατα γεγονότα στην Παλαιστίνη, με την προσπάθεια γενοκτονίας και εκρίζωσης του παλαιστινιακού πληθυσμού από τη Γάζα-διαδικασία που είναι σε εξέλιξη- τους προηγούμενους μόλις μήνες, έρχονται να μας υπενθυμίσουν τις ανοιχτές πληγές της ανθρωπότητας και την προσπάθεια που πρέπει να καταβληθεί ενάντια στη λήθη και την παγιωμένη αδικία των δυνατών.

 

 

Αφήγηση σε διαπολιτισμικό φεστιβάλ του Ουκρανικού Σχολείου "Τρεμπίτα" Τετάρτη 5 Ιουνίου 2024

Το 162ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών (Ζηνoδώρου 23) στον Κολωνό, φιλοξενεί τη λειτουργία του Σαββατιανού προσφυγικού σχολείου "Τρεμπίτα" με μαθητές και μαθήτριες ουκρανικής καταγωγής που έγιναν πρόσφυγες στην Ελλάδα λόγω του πολέμου με τη Ρωσία. Στα πλαίσια της ολοκλήρωσης της διδακτικής χρονιάς διοργανώνεται την Τετάρτη 5 Ιουνίου 2024 μέσω του ΥΠΑΙΘΑ ένα διαπολιτισμικό φεστιβάλ με ποικίλες εκδηλώσεις που ξεκινά από το πρωί μέχρι το βράδυ. Ανάμεσα στο πλούσιο και ενδιαφέρον πολιτιστικό πρόγραμμα συνάντησης των δύο πολιτισμών θα πραγματοποιηθεί και αφήγηση ουκρανικού παραμυθιού από τον γράφοντα σε παράλληλη συναφήγηση.

 

Καλό μήνα με ένα τσιγγάνικο παραμύθι-Η Ταχτομπούρα

Η αναζήτηση στον ατέλειωτο και ανεξάντλητο κόσμο του διαδικτύου, μού έφερε πριν από αρκετά χρόνια μια μικρή αποκάλυψη και ταυτόχρονα ένα δώρο, που διαπίστωσα πως προκάλεσε ενδιαφέρον στις παλαιότερες αναρτήσεις μου. Πρόκειται για υλικό παραμυθιακό, αναρτημένο από το 2010 με πάνω από 44.800 προβολές, υπό την αναφορά Metamorphoses project (Πρόγραμμα "Μεταμορφώσεις"), που αφορά στην προφορική αφήγηση του λαϊκού παραμυθιού της Σταχτοπούτας (με ταξινομικό αριθμό στον Διεθνή Κατάλογο Κατάταξης ΑΤU 510A, στην κατηγορία των Μαγικών Παραμυθιών). Αφηγήτρια είναι η κυρία Δήμητρα, τσιγγάνα από τον καταυλισμό της Νέας Αλικαρνασσού Ηρακλείου Κρήτης. Δυστυχώς δεν υπάρχουν δημοσιευμένες άλλες πληροφορίες ή λεπτομέρειες που θα μπορούσαν να φωτίσουν περισσότερο το πλαίσιο της αφηγηματικής σύμβασης, την προέλευση της ιστορίας, ή την αφηγήτρια, παρά μόνο η οπτική καταγραφή και ο γεωγραφικός τόπος.

Για όσους ασχολούνται με τη μελέτη των ελληνικών παραμυθιών, μπορεί να διαπιστωθεί πως η αφήγηση του παρόντος παραμυθιού "Η Ταχτομπούρα", ανήκει στον κύκλο των σχετικών αφηγήσεων του ελληνόφωνου κόσμου, του ελληνικού δηλαδή πολιτισμικού κύκλου, όπως  φαίνεται από τα παρακάτω στοιχεία: 

Οι αφηγήσεις της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης αναφέρονται στην υπόθεση μέσα σε ένα πλαίσιο ενδοαδερφικής αντιζηλίας ή ορφάνιας της κεντρικής πρωταγωνίστριας, όπου υπό την παρέμβαση ενός καλού πνεύματος αποκτά τη δυνατότητα να πάει μεταμορφωμένη σε έναν χορό στο παλάτι. Εκεί την ερωτεύεται το βασιλόπουλο, αυτή ξεφεύγει και εκείνος την αναζητά με τη γνωστή κατάληξη μέσω της ταυτοπροσωπίας που εγγυάται ένα χαμένο παπούτσι. Το χαμένο υπόδημα αποτελεί στοιχείο πανάρχαιο το οποίο αναφέρεται ήδη από τον Στράβωνα και τον Αιλιανό, που μιλούν για την κόρη Ροδόπιδα, που παίρνοντας μια μέρα το μπάνιο της στον Νείλο, χάνει το σαντάλι της από έναν αετό, ο οποίος το αρπάζει από τις όχθες και το πετά μπροστά στα πόδια του φαραώ Ψαμμήτιχου της Αιγύπτου. Αυτός  εντυπωσιάζεται από την ποιότητα της κατασκευής και αναζητά την κάτοχό του με σκοπό να την παντρευτεί.

Εδώ η αφήγηση της κυρίας Δήμητρας  "Ήτανε μια βολά..." ακολουθεί τον βασικό δρόμο των ελληνικών οικοτυπικών παραλλαγών, όπου δεν υπάρχει νονά νεράιδα της Δύσης, αλλά ο θάνατος της μάνας, κεντρικό στοιχείο που σηματοδοτεί τη στάση της Σταχτοπούτας και την ποιότητά της συγκριτικά με τις υπόλοιπες αδερφές της, γεγονός που της προσφέρει τα δώρα της μάνας. Απουσιάζει το σύνηθες πανελλήνια κανιβαλικό στοίχημα των αδερφών με τη μητέρα-να χάσει όποιος του κοπεί η κλωστή του γνεψίματος και να φαγωθεί από τους άλλους- αλλά αναφέρεται ο θάνατος της μητέρας και ο μεταθάνάτιος κανιβαλισμός των τριών αδερφών-από τις συνολικά τέσσερεις όπως αναφέρει η αφηγήτρια. Η "Ταχτοπούρου" που με διορθωτική παρέμβαση έγινε "Ταχτομπούρα", αρνείται να φάει από τη μητέρα της προβαίνοντας σε δήλωση "Εγώ μανούλα μου δε σε τρώω", αλλά μαζεύει τα κόκαλά της και τα θάβει. Στον τάφο της μητέρας η Ταχτομπούρα βρίσκει καρπούς (καρύδι κλπ) με τα πολύτιμα δώρα της μεταμόρφωσης (χρυσό άλογο, χρυσή αλλαξιά και χρυσές παντόφλες-στοιχείο ενδυματολογικό των τσιγγάνων) και πηγαίνει σε δημόσια κοινωνική εκδήλωση-γάμο, όπου ακόμη κι οι αδερφές της δεν την αναγνωρίζουν. Στις ευρωπαϊκές παραλλαγές γίνεται χορός στο παλάτι, στις περισσότερες ελληνικές -στα ελληνικά αρχεία πάνω από 270 παραλλαγές- η δημόσια εμφάνιση της Σταχτοπούτας πραγματοποιείται στην εκκλησία την Κυριακή. Η συνέχεια είναι γνωστή με την παντόφλα που χάνεται- εδώ πέφτει στο νερό όταν το άλογο σταματά να ποτιστεί- και την αναζήτηση που φέρνει το βασιλόπουλο στο σπίτι, το κοφίνι όπου είναι κρυμμένη η Ταχτομπούρα, το τσίμπημα με το βελόνι, τη σεμνότητά της που αρνείται αρχικά να δοκιμάσει την παντόφλα για να μην τη λερώσει, και τη δοκιμή του παπουτσιού που της πηγαίνει, όπως αναφέρεται "κούπα κούπα" στο βίντεο, δηλαδή της ταιριάζει τέλεια και απόλυτα. 

Η αφηγήτρια είναι ανοιχτή επικοινωνιακά στον οικειακό περίγυρο που κάνει φασαρία, Είναι "μέσα" και ταυτόχρονα "Εξω" από την αφήγηση, ακούει τις αρχικές παρεμβολές περί Σταχοπούτας και διορθώνει το δικό της "Ταχτομπούρου" σε "Ταχτομπούρα", κρατά τη συνέχεια της ροής-ενώ υπονομεύεται αρκετά. Δημιουργεί ηχητικές εικόνες, εκφράζει την άποψή της,  κάνει περάσματα χρονοτοπικά στη ροή της δράσης, επεξηγεί εν μέσω αφήγησης στην ακροάτριά της για να μπορεί να την ακολουθεί νοηματικά, ενσωματώνει αυτό που συμβαίνει με την απεύθυνση στο μικρό παιδί που ζητά τη μπάμπου, και ακούει τις νύξεις των άλλων που παρεμβαίνουν στην αφήγηση για να εξηγήσουν στην καταγράφουσα τι ακριβώς γίνεται. Κλείνει λέγοντας: "Κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλά" μια επαναφορά στη ρεαλιστική πραγματικότητα χωρίς τις παραμυθιακές υπερβολές.

Καλό μήνα και καλύτερο καλοκαίρι!