Ένα βιβλίο με αφορμή τη Μέρα των Νεκρών

Εξώφυλλο της συλλογής "Παραμύθια του Κάτω Κόσμου"
με το χαρακτικό του Jose Guadalupe Posada-Calaveras
επάνω αριστερά μάσκα δυικής απεικόνισης του θανάτου
(Μεξικό μέση προκλασική περίοδος 1000-300 πΧ)
και εισαγωγή της Άννας Αγγελοπούλου

 Πάντα έρχεται τέτοιες μέρες στο μυαλό μου ένας αγαπημένος χώρος που έχει κλείσει την αγκαλιά του στο κοινό -ισπανόφιλο και μη-εδώ και μερικά χρόνια δημιουργώντας κατά την ταπεινή μου άποψη ένα δυσαναπλήρωτο κενό σε όλους τους φίλους της ισπανικής γλώσσας και ευρύτερα του λατινοαμερικάνικου πολιτισμού. Αφορμή για αυτή την ενθύμηση αποτέλεσε ένα σκάλισμα και η ανάσυρση ενός βιβλίου που αισίως κλείνει το 2017 δέκα ολόκληρα χρόνια από την κυκλοφορία του. Δεν θα σταματήσω να μνημονεύω εδώ δύο διαφορετικούς φορείς που του έδωσαν ιδιαίτερη ''ζωή". Ο πρώτος είναι η ΜΕΡΙΜΝΑ Εταιρία για τη Φροντίδα Παιδιού και Οικογένειας στη Σοβαρή Αρρώστια και το Θάνατο και ο δεύτερος το  AL ANDAR-Κέντρο Ισπανικής Γλώσσας και Λατινοαμερικάνικου Πολιτισμού και ξεχωριστά μέσα από αυτό η διευθύντριά του και καλή φίλη, Μαρίνα Κατσαρά. Ήταν ένα σεμινάριο ετήσιας διάρκειας που διοργάνωνε την περίοδο 2002-2003 η ΜΕΡΙΜΝΑ σχετικά με τη συγκρότηση ανθρώπων που θα μπορούσαν να παίξουν σημαντικό ρόλο στους χώρους τους κοινωνικούς και κύρια επαγγελματικούς, προκειμένου να ευαισθητοποιήσουν ένα περιβάλλον και να στηρίξουν ένα άλλο σχετικά με τη διαχείριση του Πένθους και του Θρήνου σε άτομα και ομάδες. Μέσα στη διάρκεια αυτού του αποκαλυπτικού σεμιναρίου, και με την ιδιότητά μου ως αφηγητής που ιχνηλατούσε το δικό του δρόμο, γεννήθηκε η ιδέα δημιουργίας ενός βιβλίου που θα αφιερώνεται στο Θάνατο και τις προσεγγίσεις του, μέσα από τη ματιά του λαϊκού ανθρώπου και τα παραμύθια του, πραγματικές φωνές του κόσμου από τις άκρες της γης. Έτσι προέκυψε η συλλογή "Παραμύθια του Κάτω Κόσμου" που βρίσκεται στην τρίτη του έκδοση και πήρε σάρκα και οστά μετά από μια έρευνα σε βιβλιογραφικές και άλλες πηγές που κράτησε τρία ολόκληρα χρόνια. 

Το βιβλίο αποτελείται από μια σταχυολόγηση 64+10 στις σημειώσεις ιστοριών, σε επτά διαφορετικά κεφάλαια μέσα από τα οποία προσεγγίζεται η έννοια του Θανάτου ως φυσικό πρόσωπο, ως σχέση και ως κατάσταση και η στάση του ανθρώπου απέναντι σε αυτόν. Είναι μοναδικό στο είδος του, μιας που ποτέ μέχρι σήμερα δεν υπήρξε ανάλογη έκδοση σε τέτοια έκταση και αντιπροσωπευτικότητα σε καμιά γλώσσα. Συναντά κανείς ιστορίες από όλες τις περιοχές της γης (Γερμανία, Καραϊβική, Εκουαδόρ, Βραζιλία, Εσκιμώοι Ινουίτ, Ινδιάνοι Μαυροπόδαροι, Κάντο, Τσουκτσάνσι και Αλγκονκίνοι, Φυλές από Κένυα, Νότια Αφρική, Γουινέα, Νιγηρία, Σουδάν, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Τανζανία, Κονγκό, Σιέρρα Λεόνε, Γκάνα, Μαδαγασκάρη, Αίγυπτος, Νησιά Φίτζι, Αυστραλία, Ινδονησία, Λέσβος, Κύπρος, Θεσσαλία, Κρήτη, Θράκη, Πόντος, Σκύρος, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Σερβία, Αλβανία, Ρουμανία, Τουρκία, Πουέρτο Ρίκο,  Μεξικό, Νέα Γουινέα, Ινδία, Κίνα, Ιαπωνία,  Κούβα, παραδόσεις Σούφι).
Τα κεφάλαια αναφέρονται:

Κεφ.Α Η προέλευση και καταγωγή του θανάτου
Κεφ.Β Πώς απέκτησε τα χαρακτηριστικά του ο θάνατος
Κεφ.Γ Το ξεγέλασμα του θανάτου
Κεφ.Δ Η αναζήτηση του χαμένου συντρόφου
Κεφ. Ε Φιλοσοφικά παραμύθια για τον θάνατο
Κεφ. Στ Ευτράπελες ιστορίες με το θάνατο
Κεφ. Ζ Το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον 

Στην πορεία κυκλοφορίας του βιβλίου ήρθα σε επαφή με τον χώρο του AL ANDAR της Μαρίνας Κατσαρά, δασκάλας μου στα ισπανικά από το 1999 μέχρι το 2001. Το AL ANDAR υπήρξε για μένα ένας ξεχωριστός χώρος εντρύφισης και ουσιαστικής γνωριμίας με την λατινοαμερικάνικη κουλτούρα, παρόλο που δεν παρακολούθησα στη συνέχεια- για αντικειμενικούς λόγους- άλλα μαθήματα ισπανικής γλώσσας. Όμως λειτουργησε ως κέντρο για μια σειρά από πολιτιστικές δράσεις και προτάσεις, εργαστήρια, πρωτοβουλίες, συναντήσεις και με μια μοναδική στο είδος της-και στη συλλογή της- βιβλιοθήκη ανοιχτή στη σπουδή των μαθητών. 

Στο AL ANDAR λέγοντας παραμύθια για το Θάνατο δίπλα στο βωμό
-Ημέρα των Νεκρών 2005

 Η σύνδεση του βιβλίου με τον προαναφερόμενο χώρο πραγματώθηκε μέσα από αφηγήσεις για πολλά χρόνια την περίοδο 2005-2009, με αφορμή τον εορτασμό της Ημέρας των Νεκρών πολύ πριν "ανακαλυφθεί" η Ημέρα των Νεκρών ως μια αφορμή για μια ακόμα προσφερόμενη δραστηριότητα χώρων. Κεντρικό ρόλο στον εορτασμό έπαιζε κάθε φορά η παρουσία του Βωμού, με ιδιαίτερο και υποβλητικό στολισμό, διαφορετική θεματική ανά έτος, μα κύρια η ατμόσφαιρα που δημιουργούσε. Η είσοδος στο χώρο σου επέβαλε έναν σεβασμό, μια κατάνυξη σε πλημμύριζε μα και ένα πετάρισμα για την ενέργεια, τα χρώματα, και τη διάθεση που προκαλούσε η θέα. Στο δεύτερο όροφο κυρίαρχη η φιγούρα του "Δέντρου της Ζωής" μιας παράστασης βαθιά φιλοσοφικής και συμβολικής, κεράσματα από το Μεξικό και μουσική από δύο εξαιρετικά ατμοσφαιρικούς, γνήσια λαϊκούς λατινοαμερικάνους μουσικούς και τραγουδιστάδες.

Κάθε τέτοια συνάντηση τη Μέρα των Νεκρών ήταν ένα κοίταγμα προς τα πίσω, για όσα έχουν γραφτεί και δεν αλλάζουν, για όσα τώρα συναντάς και συνδιαμορφώνεις ή νομίζεις πως μπορείς να καθορίσεις, και για όσα κρύβει το μέλλον και σου χαρίζει πότε με γλύκα και πότε με πίκρα. Το να μιλάει κανείς για το Θάνατο και την απώλεια γενικότερα δεν είναι εύκολο. Είναι όμως αναγκαίο, καθώς ο θάνατος αποτελεί  κομμάτι του κύκλου της ζωής. Μιλώντας γι' αυτόν ο άνθρωπος ουσιαστικά επαναπροσδιορίζει τη σχέση του με τη ζωή, αλλά και με όλους αυτούς που έφυγαν και τους κουβαλάει μέσα του. Τοποθετείται απέναντι στις μικρές και μεγάλες απώλειες στη ζωή του, δίνει νόημα στην καθημερινότητά του, ζώντας την κάθε μέρα σαν ξεχωριστή, αφού ο θάνατος καταστρέφει την ψευδαίσθηση μιας ατέρμονης συνέχειας, της δυνατότητάς μας να διαχειριζόμαστε το χρόνο. Με άλλα λόγια συμφιλιώνει τον άνθρωπο με ένα φυσικό φαινόμενο κι αναδεικνύει την ουσία της ζωής, τον μαθαίνει να ζει. Όμως, αφορμή για τούτο το σημείωμα είναι η εν λόγω Ημέρα.

Νεκροταφεία γεμάτα χρώμα-το μαύρο έχει νικηθεί κατά κράτος

Η Dia de Muertos-Γιορτή των Νεκρών-αποτελεί κύρια μια  μεξικάνικη γιορτή, με ιδιαίτερο τόπο εμφάνισης το κεντρικό και νότιο Μεξικό. Σύμφωνα με μελετητές η απαρχή της Ημέρας των Νεκρών αναζητιέται στην αρχαία γιορτή των Αζτέκων που ήταν αφιερωμένη στη θεά του Μικτλάν (Κάτω Κόσμος) η οποία ονομαζόταν Μικτεκασιουάτλ.

Η Μικτεκασιουάτλ-"Κυρά των Νεκρών" που καταπίνει αστέρια

 Ήταν γνωστή και ως «Κυρά των Νεκρών» από τότε που πιστεύεται πως θυσιάστηκε στη βρεφική της ηλικία και παριστάνεται ως ένα σώμα αποστεωμένο με το στόμα ανοιχτό να καταπίνει αστέρια στη διάρκεια της ημέρας. Πριν την ισπανική κατάκτηση στον 16^ο αι. η ημέρα γιορταζόταν στις αρχές του καλοκαιριού ενώ κατά άλλους ερευνητές τοποθετείται στον ένατο μήνα του Ημερολογιακού Κύκλου των Αζτέκων που συμπίπτει με τον μήνα Αύγουστο. Πηγές μάλιστα αναφέρουν πως η συγκεκριμένη γιορτή διαρκούσε όλον τον μήνα. Σταδιακά άρχισε-και κάτω από την επιρροή του Χριστιανισμού-να σχετίζεται περισσότερο με την 31^η Οκτωβρίου και 1^η και 2^α Νοεμβρίου όπου γιορτάζεται η Γιορτή των Αγίων Πάντων. Παρόλο που η πραγματική μέρα των νεκρών γιορτάζεται επισήμως στις 2 Νοεμβρίου, η παράδοση έχει εξελιχθεί έτσι, ώστε στη γιορτή να συμπεριλαμβάνονται και οι  μέρες της 31ης Οκτωβρίου και 1ης Νοεμβρίου.

Σύμφωνα με την παράδοση η 1η Νοεμβρίου χαρακτηρίζεται στο Μεξικό ως Dia de los Angelitos (Μέρα των μικρών αγγέλων), δηλαδή η μέρα κατά την οποία τιμούνται τα νεκρά παιδιά και βρέφη. Η 2α Νοεμβρίου είναι η καθαυτή Dia de Muertos (Μέρα των νεκρών), κατά την οποία οι οικογένειες τιμούν τους ενήλικους συγγενείς που έχουν χάσει. Πιστεύεται ότι αυτή τη μέρα επιστρέφουν στη γη οι ψυχές των νεκρών, για να είναι μαζί με τις οικογένειες και τους συγγενείς τους.

Οι εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης γιορτής διαφοροποιούνται από περιοχή σε περιοχή κυρίως κατά τη «Dia de los Angelitos» και τη «Dia de Muertoς». Σε κάποιες περιοχές του Μεξικού σημαντικό ρόλο παίζει το κοιμητήριο, ενώ σε άλλες το κέντρο των εορτασμών αποτελεί η ίδια η κατοικία, όπου συνήθως στήνεται κάποιος βωμός ή κάποια οστεοθήκη. Στους βωμούς και στους τάφους τοποθετούνται συνήθως τα αγαπημένα φαγητά και ποτά των νεκρών προκειμένου να τους τιμήσουν. Σε ορισμένες περιοχές οι οικογένειες μνημονεύουν τα νεκρά παιδιά με ένα δείπνο που αποτελείται από ιδιαίτερα γλυκά και φαγητά. Πιστεύουν ότι οι ψυχές των αγαπημένων τους ανθρώπων που έχουν πεθάνει θα τους επισκεφτούν εκείνη τη νύχτα και θα πάρουν μαζί τους την «ουσία» από την οποία είναι φτιαγμένα τα φαγητά και τα ποτά που έχουν τοποθετηθεί στο βωμό. Με τον τρόπο αυτόν οι ζωντανοί θέλουν να θυμούνται και να πιστεύουν ότι οι αγαπημένοι τους άνθρωποι, που έχουν πεθάνει, είναι μαζί τους.

Οι σκελετοί-μορφές των Catrina  και Calaveras και τα ποιήματα Calaveritas

Μια Catrina

 

Το πένθος κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών εναλλάσσεται με μια χιουμοριστική διάθεση, κάθε φορά που οι συγγενείς θυμούνται αστεία περιστατικά και ιστορίες από τη ζωή των πεθαμένων. Ένα από τα διασημότερα σύμβολα της μεξικάνικης Dia de los Muertos (Μέρας των νεκρών) είναι η μορφή της Catrina (αγαλματίδια που παριστάνουν σκελετούς με επίσημη ενδυμασία). Η παράδοση αυτή πιστεύεται πως ξεκίνησε από μία γραπτή διακωμώδηση των Μεξικανών γυναικών της ανώτερης τάξης.

 

Οι χειροποίητοι σκελετοί, Calaveras φαίνονται αστείοι και φιλικοί σε αντίθεση με τον τρόμο και την ανατριχίλα που σκορπίζει η θέα των πραγματικών ανθρώπινων οστέινων σκελετών. Παριστάνουν τους αγαπημένους νεκρούς, το επάγγελμα και τα χόμπι τους. Όταν τοποθετούνται στο βωμό αυτές οι χαριτωμένες φιγούρες σκελετών, φέρνουν από το παρελθόν των πρόσφατων ή πρότερων χαμών αγαπημένες αναμνήσεις που κάνουν τους συγγενείς που πενθούν να χαμογελάσουν. Οι φιγούρες αυτές και η ευωδιά από τα φαγητά βοηθούν τα πνεύματα να βρουν το σωστό σπίτι, μαζί με το φως των κεριών που διευκολύνει το δρόμο των νεκρών. Μια άλλη παράδοση αποτελεί η συγγραφή μικρών ποιημάτων γνωστά ως Calaveras («νεκροκεφαλές») με περιπαιχτικά νεκρικά ποιήματα που κοροϊδεύουν ιδιόρρυθμες συνήθειες και αστεία βιώματα καθώς και το παρελθόν των πεθαμένων.

Ο Βωμός

Ο βωμός-Ofrenda

Ο βωμός (Ofrenda) είναι ένα ιδιαίτερο μέρος, με τη σημασία του ιερού, που φτιάχνεται ειδικά για την περίοδο του εορτασμού, σε κάθε μεξικάνικο σπίτι άλλοτε σε εσωτερικό κι άλλοτε σε εξωτερικό χώρο. Αποτελεί την ανάμνηση των νεκρών, τη χειροπιαστή μορφή της παράδοσης. Είναι κάτι που μαθαίνει στα παιδιά-τη νεότερη γενιά- να μην ξεχνάνε, κάτι που κάνει τους μεγαλύτερους να θυμούνται. Ο βωμός είναι ένας ιδιόμορφος και προσωπικός-οικογενειακός τρόπος οι συμμετέχοντες να είναι μέρος από κάτι άλλο, όχι λόγω των λουλουδιών και των φαγητών, αλλά επειδή οι ίδιοι τα τοποθετούν εκεί, και κάθε φορά ο στολισμός του αποτελεί και εκφράζει μια ιδιαίτερη θεματική ενότητα-μια υπόθεση ενώ παντού κυριαρχεί ως λουλούδι ο κατιφές για τους στολισμούς, κύρια σε πορτοκαλί χρώμα.

Ο πορτοκαλί κατιφές-το χρώμα της Ημέρας των Νεκρών

 Τέσσερα κεριά στο πάνω μέρος του βωμού παριστάνουν τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα. Για κάθε πεθαμένο ανάβουν ένα κερί και ένα επιπλέον για την περίπτωση που η οικογένεια έχει ξεχάσει κάποιον. Τα κεριά που συμβολίζουν την ελπίδα και την πίστη καίνε καθ’ όλη τη διάρκεια της νύχτας, ώστε να μην υπάρχει σκοτάδι … Ενώ οι περισσότεροι βωμοί γεμίζουν με τα αγαπημένα φαγητά, γλυκά, ποτά και φρούτα για το πνεύμα των νεκρών κάθε οικογένειας, υπάρχουν κάποιες «βασικές ανάγκες» που πρέπει να καλύπτει ακόμα και ο πιο απλός βωμός:

·         Νερό,  για τη δίψα και το πλύσιμο

·         Αλάτι, για το καρύκευμα του φαγητού και την κάθαρση

                  ·         Ψωμί, καθώς αποτελεί την αναγκαία για την επιβίωση τροφή

Κοντά στους βωμούς συναντά κανείς συνήθως νιπτήρα, σαπούνι, πετσέτα, καθρέφτη και χτένα, ώστε να μπορέσουν τα πνεύματα να καλλωπιστούν κάπως πριν από το ταξίδι της επιστροφής.

Τα ιδιότυπα ζαχαρωτά

Ομοιώματα-ζαχαρωτά φέρετρα για να παίζουν τα παιδιά

Στην περίοδο του εορτασμού πωλούνται παραδοσιακές νεκροκεφαλές από ζάχαρη και ενίοτε από σοκολάτα, όπως επίσης και μια μεγάλη ποικιλία εποχιακών σπιτικών γλυκών και βέβαια δεν λείπουν τα παιχνίδια με σκελετούς καθώς επίσης και ζαχαρένια ομοιώματα-μινιατούρες φερέτρων.

Σοκολατένιες νεκροκεφαλές

Η Ημέρα των Νεκρών γιορτάζεται με θετική προσέγγιση του Θανάτου, σε μια χώρα όπου η ανθρώπινη ζωή ευτελίζεται και έχει χάσει προ πολλού την αξία της. Δημιουργεί μια φιλοσοφική και περιπαικτική διάθεση διακωμώδησης αλλά και εξοικείωσης με ένα από τα αναπόφευκτα στάδια της ζωής.



Το προσωπικό μου ζαχαρωτό-νεκροκεφαλή με το όνομα αυτού που αφορά

Παρόμοιες γιορτές τιμής και ενθύμησης των νεκρών προγόνων συναντά κανείς στις παραδόσεις της Κίνας τον Απρίλιο, στην Ιαπωνία τον Αύγουστο, στην Κορέα, το Νεπάλ, τις Φιλιππίνες, τη Γουατεμάλα, τον Ισημερινό (Εκουαδόρ), τη Βολιβία και τη Βραζιλία. Αντίστοιχες εντοπίζονται ακόμα στις παραδόσεις των Κελτών.

 

1 Έκθεση Μαγνησιώτικου Βιβλίου και Περιοδικού Τύπου

Ο Δημήτρης Β. Προύσαλης συμμετέχει ως συγγραφέας στην 1η Έκθεση Μαγνησιώτικου Βιβλίου που συνδιοργανώνει το Κέντρο Βιβλίου Μαγνησιωτών Συγγραφέων (ΚΕΒΙΜΑΣΥ)  μαζί με άλλους φορείς του Βόλου, για το διάστημα 24-30 Οκτωβρίου 2016. Κύριος σκοπός της Έκθεσης είναι να παρουσιαστεί και να γίνει γνωστή σε μικρούς και μεγάλους η σύγχρονη βιβλιακή παραγωγή αλλά και η παλαιότερη από μέλη του ΚΕΒΙΜΑΣΥ, αλλά και καθενός  συγγραφέα που κατάγεται, ζει ή έζησε  και δημιούργησε στη Μαγνησία. Στην Έκθεση συμμετέχουν επίσης Σύλλογοι και Σωματεία καθώς και εκδότες του τόπου με βιβλία Μαγνησιωτών συγγραφέων. 

Η έκθεση θα πραγματοποιηθεί στη μεγάλη αίθουσα εκθέσεων και εκδηλώσεων του Γηροκομείου Βόλο, Κοραή και Αργοναυτών με ώρες λειτουργίας 10.30-13.30 και 17.30-21.00

Τα βιβλία,  περιοδικά, πρακτικά ημερίδων κ.λπ, ημερολόγια  θα είναι μόνο προς έκθεση στο κοινό, όχι προς  πώληση.

Στα πλαίσια της 1ης Έκθεσης Μαγνησιώτικου Βιβλίου που αφιερώνεται στους πηλιορείτες φιλικούς Άνθιμο Γαζή και Γρηγόριο Κωνσταντά, πραγματοποιήθηκε επίσης την Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2016 στο αμφιθέατρο Σαράτση, του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας τιμητική εκδήλωση αφιερωμένη στον Γιώργο Θωμά.

ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΦΟΡΕΙΣ:

Υπό την Αιγίδα της Περιφέρειας Θεσσαλίας

-Το Κέντρο Βιβλίου Μαγνησιωτών Συγγραφέων (ΚΕΒΙΜΑΣΥ)

-Εργαστήριο Λόγου και Πολιτισμού (Κατεύθυνση Λογοτεχνίας και Παιδικού βιβλίου) Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

-Δήμος Βόλου

-ΜΑΓΝΗΤΩΝ ΚΙΒΩΤΟΣ για τη διάσωση του πολιτιστικού αποθέματος

-Εταιρεία Θεσσαλικών Ερευνών   

-Σύλλογος Δασκάλων και Νηπιαγωγών Ν. Μαγνησίας

-ΓΑΚ. Αρχεία Ν. Μαγνησίας

-Λύκειο Ελληνίδων Βόλου

Χορηγός επικοινωνίας: ΕΡΤ ΒΟΛΟΥ

 

 

   

Αφήγηση για την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας

Η Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη για τα ψυχικά νοσήματα. Την πρωτοβουλία πήραν από κοινού το 1994 η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ψυχικής Υγείας και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Οι ειδικοί κάνουν λόγο για μία παγκόσμια «επιδημία» ψυχικών διαταραχών, επικαλούμενοι τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Ο αριθμός των πασχόντων από κατάθλιψη, ξεπερνά παγκοσμίως τα 154 εκατομμύρια, ενώ ως το 2020 θα είναι η δεύτερη αιτία θανάτου παγκοσμίως. Οι πάσχοντες από σχιζοφρένεια είναι 25 εκατομμύρια, ενώ 95 εκατομμύρια υποφέρουν από διαταραχές σχετιζόμενες με κατάχρηση αλκοόλ.

Οσον αφορά τη χώρα μας και σύμφωνα με πανεπιστημιακές έρευνες, μόλις το 80% όσων πάσχουν από κατάθλιψη αναζητούν βοήθεια και λιγότερο από το 50% προσφεύγει στην υποστήριξη από γιατρό.

Στα πλαίσια  του εορτασμού αυτής της μέρας, η Οργάνωση ΜΕΡΙΜΝΑ με τη συνεργασία του Δήμου Κηφισιάς και του Κέντρου Πρόληψης ΠΡΟΝΟΗ

διοργανώνουν μονοήμερη εκδήλωση με θέμα: "ΗΜΕΡΑ ΧΑΡΑΣ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ"

στο Άλσος Κηφισιάς

το Σάββατο 8 Οκτωβρίου 2016 και ώρες 10.00-15.00

Η Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία "Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη" υποστηρίζει τις εκδηλώσεις συμμετέχοντας με δύο αφηγήσεις του Δημήτρη Β. Προύσαλη, μία για παιδικό και μικτό κοινό και μία για ενηλίκους.

Για παιδιά και μικτό κοινό:

"Ταξίδια στων παραμυθιών τη ράχη" για παιδιά 6-10 ετών

διάρκειας 30-45 λεπτών στις 11.30 πμ

 

Για ενήλικο κοινό:

"Παραμύθια βάλσαμο, ιστορίες ενάντια σε δύσκολους καιρούς" για ενήλικο κοινό

 διάρκειας 50' -60' στις 13.00.