Ο Άη Γιώργης-το χωριό μας και τα παραμύθια

Στη γιορτή του Αγίου μας δε μπορούσαμε να αγνοήσουμε την ιδιαίτερη  σχέση που έχει για το χωριό μας αλλά και τη σύνδεσή του με μια ξεχωριστή εμπειρία πολιτισμού που μοιραζόμαστε τα τελευταία δέκα χρόνια

Χτισμένος αμφιθεατρικά ανάμεσα σε δυο ράχες, σε υψόμετρο περίπου 700 μέτρων και σε απόσταση 21χλμ από το Βόλο βρίσκεται το χωριό μας ο «Μεγάλος» Αϊ Γιώργης του Πηλίου, ένα από τα παλιότερα κεφαλοχώρια του βουνού των Κενταύρων. Ένα χωριό που με τους οικισμούς του (Κάτω Γατζέα, Άνω Γατζέα, Αγία Τριάδα κλπ) καταλαμβάνει όλη την έκταση από το βουνό μέχρι την θάλασσα.

             Η παράδοση αναφέρει ότι η  εύρεση της εικόνας του στρατηλάτη αγίου από δύο βοσκούς, τον 16ο αιώνα, αποτέλεσε την αιτία οικοδόμησης της ομώνυμης εκκλησίας και στη συνέχεια του χωριού μας.

           Το φυσικό περιβάλλον του χαρακτηρίζεται από εξαιρετική βλάστηση καθώς βρίσκεται ανάμεσα σε οξιές, μηλιές, καστανιές, κερασιές, ελιές και πλατάνια ενώ υπάρχουν και πολλά τρεχούμενα νερά.

           Τα καλοσυντηρημένα καλντερίμια, οι λιθόκτιστες συντηρημένες κρήνες και τα πηλιορείτικα και νεοκλασικά αρχοντικά συνθέτουν ένα όμορφο τοπίο που συμπληρώνεται από την άπλετη θέα στον Παγασητικό κόλπο.  Ενδιαφέρουσες τοποθεσίες για περίπατο όπως οι θέσεις "Ράχη" και "Κρεμμύδα", το ξωκλήσι του Άη Λιά, παλιές εκκλησίες του Αγίου Αθανασίου  (1795) της Κοίμησης Θεοτόκου (1744), τα Μοναστήρια: των Ταξιαρχών (1309), του Μέγα Σωτήρα, της Αγίας Τριάδος στην ομώνυμη συνοικία. Ακόμα υπάρχουν πεζοπορικές προτάσεις για τέσσερα σηματοδοτημένα μονοπάτια  και με το καταφύγιο στο βουνό του στο δάσος «Οξιάς», καθώς και το Εκκλησιαστικό Μουσείο, το Δημοτικό  Εικαστικό Μουσείο του γλύπτη Νικόλα, το Μουσείο Ελιάς και Λαδιού Πηλίου  στην Άνω Γατζέα,το υπαίθριο Θέατρο «Αλώνι»,  είναι μέσα στις προτάσεις του χωριού για κάθε ενδιαφερόμενο φίλο φυσιολάτρη, περιηγητή, επισκέπτη.

            Σ’ αυτόν τον όμορφο τόπο βρήκαν μέρος να φωλιάσουν οι ιστορίες, οι μύθοι και τα λαϊκά παραμύθια από το 2011 κάθε καλοκαίρι τον Αύγουστο. Τα παραμύθια που έφυγαν απ’ την αγκάλη των γιαγιάδων και των παππούδων του χτες και γίνονται προφορικό υλικό που κουβαλάνε με σεβασμό και μεράκι οι αφηγητές του σήμερα. Λόγια των ανθρώπων, από τις άκρες του κόσμου και τα βαθύτερα της ανθρώπινης ψυχής, για να μπορεί ο άνθρωπος του 21ου αιώνα να ψυχαγωγείται κουβαλώντας τα μέσα του από τα σκοτάδια στο φως αλλά και να συμβουλεύεται άδηλα με λόγια σοφίας και αλήθειας κρυμμένα κάτω από μεγάλα ψέματα για να φτάσουν σε όλους, μικρούς και μεγάλους.

           Μύθοι των λαών και των τόπων, λαϊκά παραμύθια και ιστορίες, έπη και συναξάρια που γίνονται ταξίδια και καράβια μαζί, από τότε που όλα τα φανταστικά και τα απίθανα μπορούσαν να συμβούν, για να μπολιαστεί με νόημα το σήμερα και ν’ ανοίξουμε δρόμους στο αύριο. Εργαστήρια στην τέχνη της αφήγησης για ανήσυχα πνεύματα, αφηγήσεις για μικρούς αναζητητές και ενήλικες ονειροπόλους, εισηγήσεις παραμυθολόγων, προβολές σχετικών ταινιών, δημιουργικές εμπνεύσεις καλλιτεχνών για όλους όσους αγαπούν τα λόγια που είναι τα παιδιά πολλών ανθρώπων.

           Στην περίοδο 2011-2019 περισσότεροι από 12.000 θιασώτες της αφήγησης περπάτησαν στα νοερά μονοπάτια των ιστοριών, αγάπησαν τα λαϊκά παραμύθια και τον τόπο μας, και παλιοί φίλοι αντάμωσαν νέους συνοδοιπόρους, ανανεώνοντας το ραντεβού για κάθε επόμενη χρονιά. Παραμυθάδες  και προφορικές αφηγήτριες από την Ελλάδα, την Ουαλία, την Αγγλία, τον Καναδά, την Αυστρία, τη Δανία, τη Νορβηγία, τη Γαλλία, την Τουρκία μας κέρασαν απ' της καρδιάς και της τέχνης τους το περίσσευμα.

           Οι γωνιές του Άη Γιώργη του Πηλίου και της Άνω Γατζέας περιμένουν φιλόξενα για δέκατη συνεχόμενη χρονιά στη 10η αναδυόμενη διοργάνωση- κοροναϊού επιτρέποντος και διάθεσης του κόσμου συμβαλλούσσης-να καλωσορίσουν ιστορίες, αφηγητές και κοινό σ’ αυτό το νέο συναπάντημα στο έμπα του Αυγούστου του πολλά δοκιμαζόμενου 2020, που συνδιοργανώνουν με μεράκι η ομώνυμη με το φεστιβάλ Μη Κερδοσκοπική Εταιρία, μέρος της οποίας είναι ο Πολιτιστικός-Εξωραϊστικός Σύλλογος Αγίου Γεωργίου Νηλείας «Ο Κένταυρος» και ο φορέας ΠΗΛΙΟΝ ΟΡΟΣ.

Τη μέρα που γιορτάζει ο Άγιός μας, στην αγκαλιά του ναού του οποίου έχει φιλοξενηθεί  ένα μεγάλο μέρος αφηγηματικών παραστάσεων αλλά και τιμητικών βραδιών, δε θα μπορούσαμε να μη μοιραστούμε με τους φίλους του φεστιβάλ αλλά και των παραμυθιών γενικότερα, μια παραμυθιακή ιστορία κοντά στο συναξάρι του δρακοκτόνου ήρωα, που τιμάται τόσο στο χριστιανικό όσο και στον μουσουλμανικό κόσμο σε ανατολή και δύση, ιστορία με προσέγγιση μέσα από το συλλογικό φαντασιακό του λαϊκού ανθρώπου, ο οποίος προσαρμόζει, απλοποιεί, αναδιαμορφώνει και μετασχηματίζει, τροποποιεί και φέρνει κεντρικές υποθέσεις κοντά στις δικές του αφηγηματικές συνθήκες και ανάγκες.

Ο Άη-Γιώργης 

Καταγραφή του 1960 από το Γύθειο-Λακωνία
Πηγή: Α. Αγγελοπούλου-Α. Μπρούσκου, Επεξεργασία Παραμυθιακών Τύπων & Παραλλαγών, Τόμος Α, ΙΑΕΝ 1999 σ. 23-24 
Παραμυθιακός Τύπος ΑΤU 300 The Dragon Slayer

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας βασιλιάς και μια βασίλισσα και είχανε δύο κορίτσια μοναχά. Αγόρια δεν είχανε. Και αυτή η πολιτεία είχε ένα πηγάδι και σ' αυτό το πηγάδι ήτανε ένα θερίο. Λοιπόν αφού δεν είχανε αλλού νερό παγαίνανε και παίρνανε από εκείνο το νερό! Είχε βγει διάταγμα: Ρίχνανε σκαρφίον (κλήρο) και, όπως τους τύχαινε, έπρεπε να πάει ένας άνθρωπος να τον φάει το θερίο και έτσι θα παίρνανε νερό όλη την εβδομάδα. Έφαγε το θεριό πολλά κορίτσια.

Μια Παρασκευή ρίξανε το σκαρφίον και έτυχε της βασιλοπούλας. Το πρωί λοιπόν έπρεπε να πάει στο πηγάδι να τη φάει το θερίο. Ο βασιλιάς έβγαλε διάταγμα: «Όποιος βρεθεί και σκοτώσει το θερίο και γλιτώσει την κόρη μου θα την πάρει γυναίκα καθώς και το μισό του βασίλειο». Λοιπόν παρουσιάστηκε ο Σατανάς και έγινε ένας νέος όμορφος και πήγε στο βασιλιά και του λέει: «Θα σώσω τη θυγατέρα σου, αλλά θα μου τη δώσεις αυτήν γυναίκα μου και το μισό σου βασίλειο και θα γλιτώσει όλη η πολιτεία». Ο βασιλιάς του λέει: «Θα στα δώσω».

Το Σάββατο το πρωί καβάλησε ο άγιος Γιώργης το άλογο του και ακόνισε το σπαθί του καλά. Παίρνει και η βασιλοπούλα το βαρέλι και πάει στο πηγάδι. Τον άγιο Γιώργη δεν τον εγνώρισε κανένας. Ο άγιος Γιώργης έδεσε το άλογό του σε μια μουριά και πήγε και εκείνος κοντά με τη βασιλοπούλα. «Φεύγα, καλό παλικάρι μου, γιατί θα μας φάει και τους δυο!» του λέει  η κόρη. Κάτσανε στην κόγχη του πηγαδιού και η βασιλοπούλα έκλαιγε. Έγειρε αυτός στην ποδιά της βασιλοπούλας να τον ψειρίσει. Σε μια στιγμή το θεριό ανέβαινε από το πηγάδι και βούιζε όλος ο κόσμος. Η βασιλοπούλα από το φόβο της δε μπόραγε να μιλήσει στον άη-Γιώργη, έπεσε μια σταγόνα στα μάτια του και ξύπνησε το παιδί με φόβο. «Αχ!», της λέει, «θα μας φάει και τους δύο τώρα». Μόλις ανέβηκε στην κόγχη το θερίο, βουτάει ο άη-Γιώργης το σπαθί και του κόβει το κεφάλι. Έκαμε στη στιγμή κι άλλο κεφάλι και του έκοψε και το άλλο. Έβγαλε τότε τις γλώσσες του θερίου και τα κεφάλια τ' άφησε δεν τα πείραξε. «Γιόμισε», της λέει, «το βαρέλι σου και πήγαινε και πες του πατέρα σου να βγάλει διάταγμα να πηγαίνει όλη η πολιτεία να παίρνει νερό και να μη φοβούνται».

 Έμαθε ο Σατανάς τι γίνηκε και πάει και παίρνει τα κεφάλια και τα 'βαλε σ' ένα σακί και την Κυριακή ήρθε να πάρει τη βασιλοπούλα. «Το σκότωσα το θεριό», είπε στο βασιλιά, «και θα 'ρθω να πάρω για γυναίκα την κόρη σου». Παρουσιάστηκε ο άη-Γιώργης και λέει στο βασιλιά: «Αφέντη βασιλιά, δεν είχε γλώσσες το θερίο;» «Είχε», λέει ο βασιλιάς. Τηράνε λοιπόν καλύτερα το θερίο και δεν είχε γλώσσες. Παρουσίασε ο άη-Γιώργης τις γλώσσες. Κάλεσε ο βασιλιάς τους δεσποτάδες, τους παπάδες, έκαμε λιβάνια και άλλα δεσποτικά πράγματα, και μόλις παρουσιαστήκανε οι δεσποτάδες, ο Σατανάς λάκισε και ξοπίσω του οι δεσποτάδες και οι παπάδες και μέσα στη μέση ο Σατανάς. Και είπε ο άη-Γιώργης στο βασιλιά ότι είναι ο Σατανάς. Και του είπε ο βασιλιάς: «Τότε θα την πάρεις εσύ». «Εγώ είμαι άγιος και δεν παντρεύομαι και την κόρη σου να τη δώσεις σε βασίλειο». Εκείνοι ζήσανε καλά και εμείς καλύτερα.