Τρίτη 27 Ιουλίου 2021

Το Πρόγραμμα του 11ου Φεστιβάλ Αφήγησης Πηλίου- "Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη" 1-8 Αυγούστου 2021

 

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ 11ου ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΦΗΓΗΣΗΣ ΠΗΛΙΟΥ

1-8 Αυγούστου 2021

Κυριακή 1 Αυγούστου 2021

Εγκαίνια Παράλληλων Καλλιτεχνικών Εκθέσεων

Χώρος Α: Γραφεία Πολιτιστικού Συλλόγου Αγίου Γεωργίου Νηλείας «Ο Κένταυρος» Απόγευμα 7.00 μμ

Διάρκεια Λειτουργίας: 1-8 Αυγούστου 2021,  Ώρες 19.00-21.30

Δημήτρης Αργυρίου: «Φιλοκαλίας έργα και ιστορίες» (Ζωγραφική, χειροποίητο κόσμημα & κατασκευές)

Χώρος Β: Φουαγιέ Βαφειάδειου Πνευματικού Κέντρου

Απόγευμα: 7.30 μμ

Διάρκεια Λειτουργίας 1-7 Αυγούστου 2021,  Ώρες 19.00-21.00

Πανελλήνιος Σύλλογος Τυφλοκωφών «Το Ηλιοτρόπιο» Παγκόσμια Καμπάνια Ευαισθητοπoίησης Yarn Bombing

Μάτα Μαΐλη «Βάζω πλώρη στα όνειρά μου, μια ζωή παραμυθένια»

Ιωάννα Φιλελέ-Παπαδοπούλου  (jo-jo land) «Απ’ τα παλάτια των παραμυθιών στις καλλιτεχνικές δημιουργίες» (κόσμημα από υγρό γυαλί και μέταλλο)

Μιμίκα Σαμαρά «Κόκκινη Κλωστή δεμένη και σε έργα υφασμένη»

Κυριακή Αλεξίου  Οι παραδοσιακές γεύσεις των Κενταύρων (λικέρ-μαρμελάδες-γλυκά κουταλιού)

ΚΔΑΠ Προσφυγικών  της ΚΕΚΠΑ-ΔΙΕΚ Βόλου

Μυκηναϊκός Πολιτισμός

(Κεραμικές δημιουργίες-Ζωγραφική-Υφαντική)

Υπεύθυνος Τμήματος Κεραμικής: Χρήστος Γιαννακόπουλος

Υπεύθυνη Τμήματος Ζωγραφικής: Έλλη Κουτσούβελη

Υπεύθυνη Τμήματος Υφαντικής: Ελένη Σταμάτη

…………………..

Κυριακή 1 Αυγούστου 2021

Χώρος: Αυλή Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου

Βράδυ: 8.30 μμ

ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ (9+) ΚΑΙ ΜΙΚΤΟ ΚΟΙΝΟ

«Παραμυθιών κεράσματα με ιστορίες από τα μέρη της Ανατολής»

Μπορεί ένα τρυφερό βλαστάρι να δυναμώσει αν του απιθώσουν μια βαριά πέτρα; Πώς μπορεί κανείς να διαβεί την πύλη της ευτυχίας και για πόσο θα παραμείνει ανοιχτή;

Ομάδα Αφήγησης Παραμυθιών κερΑΣΜΑΤΑ

 Αφήγηση: Κωνσταντία Τσαλαπατάνη

Μουσική: Παναγιώτης Τσιρώνης

…………………………………………

Δευτέρα 2 Αυγούστου 2021

Χώρος: Αυλή Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου

Βράδυ: 8.30 μμ

ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ (10+) ΚΑΙ ΜΙΚΤΟ ΚΟΙΝΟ

«Παραμύθια λαϊκά για να σώσουμε το Μεγάλο μας Σπίτι: Ιστορίες οικολογικής ευαισθητοποίησης»

Αφήγηση: Δημήτρης Β. Προύσαλης

Μουσική: Φίλιππος Πλακιάς

……………………………………….

Τρίτη 3 Αυγούστου 2021

Χώρος: Αυλή Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου

Βράδυ: 8.30 μμ

ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ (10+) ΚΑΙ ΜΙΚΤΟ ΚΟΙΝΟ

«Στης πεταλούδας τα φτερά: παραμύθια για τις έσω και έξω μεταμορφώσεις»

Είδα κάποτε ένα όνειρο. Ήμουνα, λέει, πεταλούδα. Και στα φτερά μου πάνω γυάλιζαν ιστορίες από τον κόσμο ολάκερο. Και ύστερα έγινα φίδι, έγινα πουλί, έγινα αστέρι, έγινα ποταμός. Όταν ξύπνησα, δεν ήξερα αν εγώ τα ονειρεύτηκα όλα τούτα ή αν εκείνα με ονειρεύτηκαν…

Αφήγηση: Στέλλα Τσίγγου

Ούτι: Παύλος Ασσιόγλου

…………………..

Τετάρτη 4 Αυγούστου 2021

Χώρος: Αυλή Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου

Βράδυ: 8.30 μμ

ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ (12+) ΚΑΙ ΜΙΚΤΟ ΚΟΙΝΟ

«Όταν το 21 αφηγείται: Μύθοι, λαϊκές παραδόσεις και άγνωστες ιστορίες του Θόδωρου Κολοκοτρώνη στο δρόμο της λευτεριάς»

Αφήγηση:  Δημήτρης Β. Προύσαλης

Στίχοι: Δημήτρης Φιλελές

Πρωτότυπη Σύνθεση-μουσική ερμηνεία: Φίλιππος Πλακιάς

……………………………………..

Πέμπτη 5 Αυγούστου 2021

Χώρος: Αυλή Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου

Βράδυ: 8.30 μμ

ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ (9+) ΚΑΙ ΜΙΚΤΟ ΚΟΙΝΟ

«Μια φορά κι ένα ζαμάνι: Ιστορίες Τουρκοκρατίας από την Κρήτη»

Αφήγηση: Ελεάνα Χατζάκη

…………………………………………

Παρασκευή 6 Αυγούστου 2021

Χώρος: Αυλή Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου

Βράδυ: 8.30 μμ

ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ (9+) ΚΑΙ ΜΙΚΤΟ ΚΟΙΝΟ

«Αθήνα-Βόλος: Δύο Λέσχες Αφήγησης-ένα παραμυθιακό αντάμωμα-Μικρός Μαραθώνιος μιας αφηγηματικής παράλληλης συνοδοιπορίας»

Λέσχη Αφήγησης Βόλου: Μ. Αισώπου, Ν. Βαραλής,  Α. Θάνου, Λ. Χριστοδουλίδης,  Ε. Μπασδάρα, Χ. Αντωνίου

Λέσχη Αφήγησης Αθήνας: Μ. Πάντου, Α. Φλωράκη, Σ. Τσιλιμίγκρα, Ε. Κούβαρη, Σ. Οικονόμου, Α. Κουκουζέλη, Μ. Καναβάκη, Μπ. Μπουρέκας, Μ. Ταλιαδούρου

………………………….

Σάββατο 7 Αυγούστου 2021

Χώρος: Αυλή Ι.Ν. Αγίου Γεωργίου

Βράδυ: 8.30 μμ

ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ (12+) ΚΑΙ ΜΙΚΤΟ ΚΟΙΝΟ

«Παραμύθια από το δρόμο του Μεταξιού… στα μονοπάτια των Κενταύρων!»

Ιστορίες Σοφίας που κουβαλούν διαχρονικές αλήθειες

Αφήγηση: Σπύρος Τσίρος

………………………………..

Κυριακή 8 Αυγούστου 2021

Χώρος: Αυλή παλιού Δημοτικού Σχολείου Αγίου Γεωργίου

Απόγευμα: 7.30 μμ

ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ (6+) ΚΑΙ ΜΙΚΤΟ ΚΟΙΝΟ

«Γουφ! Λαϊκά παραμύθια με σκύλους απ’ όλον τον κόσμο»

Μια αφηγηματική βόλτα στις γειτονιές των προφορικών λογοτεχνιών παρέα με τα σκυλιά από όλες τις ράτσες που αφουγκράζονται και λένε ιστορίες

Αφήγηση: Ομάδα Παραμυθανθός (Δημήτρης Μάλλης-Καλλιρρόη Μουλά)

Μουσική: Δημήτρης Μάλλης

 

Βράδυ: 8.30 μμ

Επινοώντας το πιάτο του Κένταυρου 3 (2021): Έκθεση Γαστρονομικής Έμπνευσης και δημιουργίας (τοπικές μαγειρικές προσεγγίσεις σε στερεά και υγρή μορφή για την ανάδειξη της τροφής του πηλιορείτικου μυθολογικού πλάσματος)

ΚΛΕΙΣΙΜΟ 11ου ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΑΦΗΓΗΣΗΣ ΠΗΛΙΟΥ 2021

Καλλιτεχνικός Διευθυντής Φεστιβάλ Αφήγησης Πηλίου

Δημήτρης Β. Προύσαλης τ. 6945906008

Οργανωτική Επιτροπή: Κ. Μοράρος, Γ. Παπαδόπουλος, Χ. Πορίχη, Δ. Β. Προύσαλης, Δ. Ραμματάς

Η είσοδος στις εκδηλώσεις είναι ελεύθερη, αλλά μόνο με μάσκα, άσχετα από την κατάσταση εμβολιασμού ή μη των συμμετεχόντων.

Η συμμετοχή του κοινού στις εκδηλώσεις γίνεται με προσωπική του ευθύνη

Οι αφηγήσεις για παιδιά επιβάλλουν την επίβλεψη-συνοδεία τους από τους γονείς και κηδεμόνες τους.

Κρατάμε αποστάσεις και ακολουθούμε τις υποδείξεις των διοργανωτών για την προστασία μας

ΚΡΑΤΑΜΕ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ-ΜΕΝΟΥΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΣ

http://paramythiakaimythoitoukentavrou.blogspot.com

fb: ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΚΑΙ ΜΥΘΟΙ ΣΤΟΥ ΚΕΝΤΑΥΡΟΥ ΤΗ ΡΑΧΗ


 

Δευτέρα 26 Ιουλίου 2021

Έρχεται το 11ο Φεστιβάλ Αφήγησης Πηλίου "Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη" 1-8 Αυγούστου 2021


Ο Κένταυρος προσκαλεί παλιούς και καινούργιους φίλους στο ετήσιο αυγουστιάτικο αντάμωμα για ενδέκατη χρονιά από το 2011, στον Άγιο Γεώργιο Νηλείας στο πανέμορφο Πήλιο, με επίκεντρο τα "Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη". Οι διοργανωτές, ομώνυμη ΑΜΚΕ με το Φεστιβάλ Αφήγησης Πηλίου, ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αγίου Γεωργίου Νηλείας "Ο Κένταυρος" και η ΠΗΛΙΟΝ ΟΡΟΣ με ιδιαίτερη φροντίδα ετοίμασαν το πρόγραμμα των οκταήμερων εκδηλώσεων που θα διαρκέσουν από 1-8 Αυγούστου 2021. Ακολουθώντας την πρακτική του περυσινού προγράμματος to 2020-λόγω Covid 19- με απλοποιημένη τη σύνθεση των καθημερινών δραστηριοτήτων με μία μόνο εκδήλωση σέ έναν κεντρικό χώρο, η είσοδος σε όλες τις εκδηλώσεις θα γίνεται με μάσκα ανεξαρτήτου κατάστασης εμβολιασμού ή μη, ενώ οι δύο καλά αεριζόμενοι χώροι των Καλλιτεχνικών Εκθέσεων θα έχουν ελεγχόμενη ροή εισόδου περιορισμένου αριθμού κρατώντας όλα τα υγειονομικά πρωτόκολλα

Οκτώ ημέρες, οκτώ  παραστάσεις προφορικών αφηγήσεων, 21 αφηγητές και αφηγήτριες με τη συνοδεία τεσσάρων μουσικών, δύο Λέσχες Αφήγησης (Αθήνας-Βόλου), δύο αφηγηματικές ομάδες, ένα ΚΔΑΠ (Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης), επτά ατομικοί καλλιτέχνες δημιουργοί, με την υποστήριξη του Δήμου Νοτίου Πηλίου, υπό την αιγίδα του ΕΟΤ και της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδος, με τη συνεργασία της 9ης Γιορτής Πολυγλωσσίας, του Προγράμματος ERASMUS+ SLIMS, της Μαγνήτων Κιβωτού και της ΚΕΚΠΑ ΔΙΕΚ Βόλου ανταμώνουν στα 700 περίπου μέτρα, με θέα τον Παγασητικό Κόλπο, σε απόσταση 21 χλμ  από την πρωτεύουσα της Μαγνησίας, Βόλο. Λαϊκά παραμύθια, μυθολογικές ιστορίες, ιστορικά συμβάντα, λαϊκές παραδόσεις, άγνωστες λαϊκές ιστορίες, μύθοι του Αισώπου και τραγούδια περιμένουν ατμοσφαιρικές μουσικές για να προσφέρουν μοναδικά μυθοπλαστικά κεράσματα στους φίλους και φίλιες όλων των ηλικιών που αγαπούν να ακούν και να μοιράζονται ιστορίες. Δυο αφιερώματα στο 1821, μια βραδιά περιβαλλοντικής επαγρύπνησης και οικολογικής ευαισθητοποίησης μέσα από τις προφορικές παραδόσεις του κόσμου, ιστορίες από τους δρόμους του Μεταξιού, παραμύθια Μεταμορφώσεων, και αφηγηματικοί περίπατοι με αναφορά στον καλύτερο φίλο του ανθρώπου, μικροί Μαραθώνιοι ιστόρησης ξεδιπλώνονται και αποτελούν αφορμές και ευκαιρίες για ψυχαγωγία, περισυλλογή, μυθοπλαστικά ταξίδια του μυαλού και μπόλιασμα της ατομικής εμπειρίας στα σταυροδρόμια του συλλογικού φαντασιακού.

Το πρόγραμμα θα ανακοινωθεί αύριο.


 

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στο Νότιο Πήλιο-Επετειακή αφήγηση

«Όταν το 21 αφηγείται: Μύθοι, θρύλοι και άγνωστες ιστορίες

του Θόδωρου Κολοκοτρώνη στο δρόμο της λευτεριάς»


Με την υποστήριξη του Πολιτιστικού Οργανισμού του Δήμου Νοτίου Πηλίου και τη συνδιοργάνωση των Πολιτιστικών φορέων της περιοχής, του Πολιτιστικού Εξωραϊστικού Συλλόγου Τρικερίου και του Περιβαλλοντικού Εξωραϊστικού Συλλόγου Μύλου-Γεροπλίνας "Αιάντειον", δρομολογούνται οι  εκδηλώσεις για τους επίσημους εορτασμούς των 200 χρόνων (1821-2021) από την Εθνική Παλιγγενεσία. Επίκεντρο αποτελεί το ιστορικό Τρίκερι που κράτησε το βάρος των πολεμικών αναμετρήσεων στα 1823 αντιμετωπίζοντας την επέλαση του ασκεριού 15.000 αντρών του Κιουταχή-Ρεσίτ Πασά, γράφοντας σελίδες ηρωισμού στις θέσεις "Παναγιά" και΄"Ράδια" ενισχύοντας τις περιφερειακές επαναστατικές κινήσεις και συμβάλλοντας με το δικό του τρόπο στον γενικό πανελλήνιο ξεσηκωμό αποτελώντας το μοναδικό τόπο σε όλη τη Μαγνησία που δεν πατήθηκε από οθωμανικό πόδι.  Οι Μακεδόνες του Τάσου Καρατάσου (Γερο-Τσεκούρα), Αγγελή Γάτσιου κλπ, με ντόπιους οπλαρχηγούς από το Πήλιο, όπως ο Γιώργης Δάμτσας-Ζορμπάς, ο Μαργαρίτης Δημάδης, ο Μήτρος Μπασδέκης κ.α. πολέμησαν γενναία σε ολόκληρη την περιοχή (Μηλίνα, Νησάκι Αλατάς, Λεφόκαστρο, Γατζέα), στέλνοντας μηνύματα λευτεριάς στη Ρούμελη και το Μοριά. 

Στα πλαίσια αυτών των εορταστικών εκδηλώσεων παρουσιάζεται η άνω αναφερόμενη θεματική 

το Σάββατο 31 Ιουλίου 2021 
και ώρα 21.00 

στην αυλή του Δημοτικού Σχολείου Τρικερίου 
παρουσία πλήθους επισήμων.

Η αφήγηση περιλαμβάνει προφορικές λαϊκές παραδόσεις για τον ήρωα-γέρο του Μοριά, μύθους Αισώπειους που έλεγε ο ίδιος και δικές του διδακτικές ιστορίες, καθώς επίσης άγνωστα περιστατικά από τη συμβολή του στην Επανάσταση του 1821, καλύπτοντας επιλεκτικά ορισμένες στιγμές της ιστορικής του παρουσίας.

Η πρωτότυπη μουσική σύνθεση ανήκει ως έμπνευση και εκτέλεση στον Φίλιππο Πλακιά και οι στίχοι των τραγουδιών στον ποιητή Δημήτρη Φιλελέ ενώ η αφήγηση γίνεται από τον Δημήτρη Β. Προύσαλη, Αϊγιωργίτη της Διασποράς.

Πρόταση-Υλοποίηση:






 

Παρασκευή 23 Ιουλίου 2021

1991-2021: 30 χρόνια "Παραμυθοκόρες" με επετειακή έκδοση

Άννα Αγγελοπούλου 

30 Χρόνια Παραμυθοκόρες

Δοκίμιο

Βιβλιοπωλείον της Εστίας. Πρώτη έκδοση: Σεπτέμβριος 2021

Σειρά: Σύγχρονη Ελληνική Πεζογραφία

Σελ.: 100

Σχήμα: 12x19

ISBN: 978-960-05-1823-8

Η Άννα Αγγελοπούλου αποτελεί ένα από τα πολυτιμότερα κεφάλαια στη μελέτη του ελληνόφωνου παραμυθιού, που συνέβαλε αρχικά με πλειάδα αξιόλογων συνεργατών και συμπορευτριών της στη δημοσίευση ενός σημαντικού μέρους από το Αρχείο των Ελληνικών Παραμυθιών του Γεωργίου Μέγα στην περίοδο 1994-2007. Η σημαντική της προσφορά, που περνά από την ανθρωπολογική θεώρηση και την ψυχαναλυτική προσέγγιση των ελληνικών λαϊκών παραμυθιών, συμβαδίζει με την εκπροσώπηση τούτου του είδους της προφορικής λογοτεχνίας των λαών στα διεθνή λαογραφικά, ανθρωπολογικά και άλλα επιστημονικά φόρα και συνέδρια, ατομικά ή και με άλλες σημαντικές ελληνικές επιστημονικές παρουσίες. 

Το 1991 αποτελεί μια χρονιά ορόσημο καθώς τότε, τριάντα χρόνια πριν, πρωτοκυκλοφορεί  ένα εμβληματικό βιβλίο, από τους ιστορικότερους εκδοτικούς οίκους με πλούσια παρουσία τίτλων στον ελληνόφωνο χώρο, το "Βιβλιοπωλείον της Εστίας" με την πολυετή προσφορά στα ελληνικά εκδοτικά πράγματα. Πρόκειται για τη συλλογή  "Οι Παραμυθοκόρες" στη σειρά Ελληνικά Παραμύθια Α΄. Το βιβλίο-πρόταση, διαφοροποιείται από τις υπόλοιπες σχετικές με το είδος εκδόσεις του καιρού του-οι περισσότερες αποτελούν λαογραφικές προσωπικές καταγραφές ή ανατυπώσεις πρότερων εκδόσεων χρονικά- καθώς αξιοποιεί το συγκεντρωμένο υλικό του μεγάλου Έλληνα λαογράφου Γ. Μέγα, και μαθητή του ιδρυτή της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, Νικολάου Πολίτη, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερο θεματικό υλικό αναφοράς. Πρωταγωνίστριες είναι οι κόρες των παραμυθιών, σε μια κινητικότητα ποιοτήτων, αποτυπώνοντας ένα ιδιότυπο "καλειδοσκόπιο" του ανθρώπινου ψυχισμού με πολύπτυχες αντανακλάσεις συμπεριφορών ιδωμένων μέσα από το συλλογικό φαντασιακό των μυθοπλαστικών παραμυθιακών υποθέσεων και πλοκών. Την έκδοση συμπληρώνουν οι διαφωτιστικές σημειώσεις στο τέλος του βιβλίου. Από τότε πέρασαν τριάντα χρόνια, για να κυκλοφορήσει τον ερχόμενο Σεπτέμβριο του 2021, μια επετειακή αναφορά-, ένας "άτυπος" πρόλογος που συμπυκνώνει τούτη την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και πολύτιμη πορεία θέτοντας καινούργια πλαίσια επανεκκίνησης.

ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Με την παρούσα επετειακή έκδοση παρουσιάζουμε έναν καινούργιο πρόλογο για τις Παραμυθοκόρες, τις μυθικές ηρωίδες των λαϊκών αφηγήσεων, που, τριάντα χρόνια μετά την πρώτη τους εμφάνιση, δεν παύουν να είναι εξαιρετικά επίκαιρες.

Μέσα από τον ποιητικό, μεταφορικό λόγο του παραμυθιού οι διαχρονικές γυναικείες μορφές του παραμένουν αυθύπαρκτες, πολεμώντας για την απόκτηση της ατομικής τους υπόστασης, σε πείσμα των πάντων κοινωνικών συνθηκών, πατροπαράδοτων καταβολών και λαϊκών πεποιθήσεων.

Τις αναζήτησα ερευνώντας το ελληνικό προφορικό παραμύθι και είχα τη μεγάλη τύχη να τις συναντήσω διαβάζοντας παλαιότερες συλλογές σε λαογραφικά περιοδικά και ανέκδοτα αρχεία. Οι ηρωίδες αυτές, παρότι ανώνυμες και παντελώς άγνωστες μέχρι πρόσφατα στο ευρύ κοινό, υπήρξαν στα μάτια μου τόσο μεγάλες όσο και η Ελένη, η Αντιγόνη, η Δανάη κι η Περσεφόνη.

Θέλησα να τις ταξιδέψω παντού, όπου μπορεί να εκτιμηθεί η πραγματική τους αξία. Ελπίζω σήμερα οι παραμυθοκόρες να είναι αρκετά ευχαριστημένες.

                                                                                             Άννα Αγγελοπούλου


Από τις εκδηλώσεις "Θερινό Σχολείο Παραμυθιών"
στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αφήγησης Πηλίου
"Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη"


Μικρό Βιογραφικό

Η Άννα Αγγελοπούλου, ανθρωπολόγος και ψυχαναλύτρια, μελετά το προφορικό παραμύθι εδώ και τριάντα χρόνια.

Από τις εκδόσεις της Εστίας έχουν κυκλοφορήσει δύο βιβλία της, οι Παραμυθοκόρες (1991) και Τα aλληλοβόρα (2002), και από τις εκδόσεις Άγρα τα Σαρακατσάνικα παραμύθια (2000).

Από το 1986 έως το 2012, επικεφαλής συντακτικής ομάδας αποτελούμενης από τις Αίγλη Μπρούσκου, Μαριάνθη Καπλάνογλου και Εμμανουέλα Κατρινάκη, ασχολήθηκε με τη σύνταξη του Ελληνικού Καταλόγου παραμυθιών, ενός πολύτομου εγκυκλοπαιδικού λεξικού για το ελληνικό παραμύθι. Καρπός της εργασίας τους υπήρξαν οι 5 τόμοι που εκδόθηκαν από το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών (ΕΙΕ, ΙΑΕΝ). Το 2012 εκδόθηκε από τη Φινλανδική Ακαδημία Επιστημών (Folklore Fellows Communications) επιτομή του σημαντικού αυτού έργου στα αγγλικά – ύψιστη αναγνώριση για ένα λαογραφικό σύγγραμμα.

Μετέφρασε από τα ισπανοεβραϊκά στα γαλλικά τη συλλογή τής Cynthia Crews Σεφαραδίτικα παραμύθια των Βαλκανίων (εκδ. José Corti, 2009). Tον Νοέμβριο του 2013 το βιβλίο κυκλοφόρησε και στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Απόπειρα σε μετάφραση της Σάρας Μπενβενίστε.

Τον Δεκέμβριο του 2013, εκδόθηκε στα γαλλικά το  βιβλίο της για το ελληνικό παραμύθι Contes de la nuit grecque (Παραμύθια της ελληνικής νύχτας, εκδ. José Corti), που περιέχει μεταφρασμένες και σχολιασμένες παραλλαγές λαϊκών παραμυθιών από ολόκληρη την Ελλάδα. Το έργο είναι μοναδικό στη γαλλική γλώσσα (μετά τη συλλογή του 1881 του μεγάλου ελληνιστή Émile Legrand) και συμβάλλει στη διάδοση και καλύτερη γνώση του νεοελληνικού πολιτισμού στην Ευρώπη.

 

Τον ερχόμενο Οκτώβριο του 2021 προγραμματίζεται στην Αθήνα επετειακά κεντρική εκδήλωση, με ομιλίες και αφηγήσεις για τα 30 χρόνια της έκδοσης, με τη συμμετοχή επιστημόνων, φορέων και αφηγητών



 

Πέμπτη 22 Ιουλίου 2021

Συνέντευξη στoν διαδικτυακό τόπο KRITI 360- Ιούλιος 2021


 Η Μάνα των παραμυθιών, μια υπέροχη ιστορία της προφορικής παράδοσης, ήταν η αφορμή να ανοίξει μια γέφυρα επικοινωνίας με τους ανθρώπους του δημοσιογραφικού ιστοτόπου KRITI360, μιας ενημερωτικής πλατφόρμας στην Κρήτη που καλύπτει ειδησιογραφικά ολόκληρη την Μεγαλόνησο, αλλά και με αναφορές πανελλαδικής εμβέλειας προωθώντας την έννοια της σφαιρικής ενημέρωσης. 

Η δημοσίευση της προαναφερόμενης λαϊκής παραμυθιακής ιστορίας με την πρωτοβουλία και πρόσκληση της δημοσιογράφου Μαργαρίτας Αυγουσιανάκη στις αρχές του φετινού Ιουλίου, έφερε την ευχάριστη και τιμητική συνέχεια μιας μακροσκελούς συνέντευξης που παραχωρήθηκε σε έτερη συνεργάτιδα του ίδιου δημοσιογραφικού φορέα, την Έφη Μαλτέζου. Η εκτεταμένη μορφή της συνέντευξης προκύπτει από την ευγενική προτροπή της εν λόγω δημοσιογράφου "Να πω ό,τι επιθυμώ χωρίς περιορισμό έκτασης σε λέξεις". 

Έχω υπογραμμίσει επανειλημμένα και το υποστηρίζω σταθερά, πως όλες οι συνεντεύξεις αποτελούν ιδανικές ευκαιρίες για να μάθει το πλατύ κοινό περισσότερα περί των λαϊκών παραμυθιών, του κόσμου τους, των επιστημονικών τους προσεγγίσεων αλλά και της αφηγηματικής τους υπόστασης.  Δημιουργούν αυτό που στην παιδαγωγική ονομάζεται "γνωστική σύγκρουση", δηλαδή την τροποποίηση μιας άποψης και το μετασχηματισμό της-το μπόλιασμά της-σε ένα άλλο περιεχόμενο. Όσοι πιστεύουν στα λαϊκά παραμύθια των προφορικών παραδόσεων του κόσμου και κινούνται συνειδητά και με προϋποθέσεις στο χώρο τους, αναγνωρίζοντας τη σημαντικότητά τους στην πορεία του ανθρώπου, επιθυμούν πάντα να ανοίξει ο κύκλος των φίλων τους, να διευρυνθεί το ενδιαφέρον των πολλών, να βρεθούν ως "υλικό" αναφοράς στο επίκεντρο της προσοχής περισσότερων που θα φτιάξουν τη δική τους προσωπική σχέση μαζί τους. 

Ο τίτλος που τελικά επιλέχτηκε από τους ανθρώπους του KRITI 360-ίσως λίγο βιαστικά- "Τα λαϊκά παραμύθια είναι η "παιδική χαρά" ένας ιδιόμορφος "παιδότοπος" της ανθρωπότητας" αναφέρεται σε σχέση με το ζήτημα της βίας, για την οποία κατηγορούνται αρκετά συχνά, όπως εξάλλου θα διαπιστώσει όποιος διαβάσει προσεκτικά τα γραφόμενα. Από μένα πολλές ευχαριστίες για την όμορφη φιλοξενία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ στην Έφη Μαλτέζου, Πέμπτη 22 Ιουλίου 2021

1.      Πολλές και πλούσιες συλλογές λαϊκών παραμυθιών φέρουν την υπογραφή σας. Τί ιδιαίτερο έχει αυτός ο κόσμος που σας κέρδισε και του αφιερώνετε τόση σπουδή κι ενέργεια;

Είναι αλήθεια πως από το 2007 όταν πρωτοεκδόθηκε η συλλογή μου «Παραμύθια του Κάτω Κόσμου» (Εκδ. ΑΠΟΠΕΙΡΑ) μέχρι την τελευταία, «Παραμύθια λαϊκά για να σώσουμε το Μεγάλο μας Σπίτι: Ιστορίες οικολογικής ευαισθητοποίησης» (εκδ. ΕΥΜΑΡΟΣ, 2020), έχουν κυκλοφορήσει πολλές συλλογές με λαϊκό παραμυθιακό υλικό. Άλλοτε έχουν δημιουργηθεί με αποκλειστική δική μου προσωπική συμβολή και έμπνευση για τη συγκρότησή τους (δέκα συλλογές) δημιουργώντας θεματικές προτάσεις. Άλλοτε εκδόθηκαν υπό την επιμέλειά μου, όπως πχ ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Αφήγησης (20 Μαρτίου), που έφερε στο προσκήνιο της παραμυθόφιλης προσοχής και σπουδής, συγκεντρωμένες τις ιστορίες της προφορικής παράδοσης πέντε διαφορετικών ετών (2015-2019: Παραμύθια των Ευχών, των Μεταμορφώσεων, Με δυνατές γυναίκες, Με Σοφούς Τρελούς, Μύθοι- Θρύλοι-παραδόσεις σαν παραμύθια), οι οποίες απάγκιασαν μέσα από τις φωνές πολλών αφηγητών και παραμυθούδων. Τούτες εγώ τις γνοιάστηκα και σχολίασα με εκτεταμένο εισαγωγικό μέρος και ενδιαφέρουσες σημειώσεις (έξι συλλογές). Το στοιχείο που μου κίνησε την προσοχή τις τελευταίες δύο δεκαετίες που ασχολούμαι συστηματικά τόσο ως προφορικός αφηγητής όσο και ως ερευνητής-επιστημονικός μελετητής με τα λαϊκά παραμύθια, της εγχώριας και διεθνούς ανώνυμης λαϊκής λογοτεχνίας, ήταν πως δινόταν η δυνατότητα μέσα από πλήθος ιστοριών προσομοίωσης της ανθρώπινης εμπειρίας σε επίπεδο μυθοπλαστικό-φαντασιακό, να μιλήσω ανοίγοντας διαλόγους, για ένα μεγάλο εύρος ανθρώπινων σχέσεων κάνοντας μια «άδηλη» επικοινωνιακή παρέμβαση στην κοινωνία. Η γκάμα αυτών των θεμάτων ξεκινά από την προσωπική διαδρομή μύησης των πρωταγωνιστών των παραμυθιακών πλοκών στη ζωή, την ένταξη στην κοινότητα και την ανάγκη αναζήτησης ισορροπιών εντός αυτής, τις πολυεπίπεδες οικογενειακές σχέσεις. Αφορούν επίσης το πεδίο μιας σειράς φιλοσοφικών ζητημάτων σχετικά με τη ζωή και το θάνατο, το δίκιο και την αδικία, τη λειτουργία της εξουσίας, την αποκόμιση-κατάκτηση και επίκληση της σοφίας, την περιβαλλοντική επαγρύπνηση, δηλαδή θίγουν διαχρονικά την ανθρώπινη ποιότητα στην αντανάκλασή της ατομικά και συλλογικά. Είναι μια εξαιρετική δεξαμενή της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, που φέρνει τους ανθρώπους κοντά, δημιουργώντας γέφυρες συνάντησης κοινών ηθικών παραδοχών και αξιακών θέσεων από διαφορετικούς ή όμορους πολιτισμούς, στοιχεία που επιτρέπουν την προσωπική νοηματοδότηση του καθενός, τη σύνδεση της ατομικής εμπειρίας με τη συλλογική εμπειρία του κόσμου, κρατώντας την κοινωνική συνοχή ενώ στηρίζουν τη συγκρότηση του εαυτού.


2    Βλέπουμε κάποιους να προσπερνούν τα λαϊκά παραμύθια λόγω ορισμένων χαρακτηριστικών που ενίοτε συναντάμε σε αυτά, όπως η χρήση βίας ή η ωμή αποτύπωση της πραγματικότητας. Ποια είναι η δική σας τοποθέτηση;

Ζούμε σε μια εποχή που η ατομική δυνατότητα πρόσβασης στην αξιοποίηση μέσων της πληροφορίας και έκφρασης, προσφέρει την ευκαιρία στον καθένα να τοποθετείται επί παντός επιστητού. Όποιος έχει σελίδα στα ηλεκτρονικά ΜΜΕ ή προσωπικό διαδικτυακό ιστότοπο ή κανάλι εικόνας, μπορεί να μιλά για οτιδήποτε. Πρόκειται για χαρακτηριστικό της εποχής μας, που προωθεί τα ατομικά δικαιώματα και την έκφραση της γνώμης, ενώ ουσιαστικά τα χειραγωγεί και τα διαμορφώνει υπονομεύοντάς τα. Για να μπορέσει κανείς να μιλήσει με ασφάλεια και βαρύτητα για ένα γνωστικό αντικείμενο, ακόμη κι αν διαφωνεί, πρέπει να έχει προϋπάρξει μια στοιχειώδης μελέτη. Τα λαϊκά παραμύθια, δηλαδή οι προφορικές, ανώνυμες, κατά παράδοση, συλλογικές ιστορίες μυθοπλαστικών πλοκών που παρουσιάζονται με πολλαπλές προφορικές παραλλαγές από τόπο σε τόπο, έρχονται από μια άλλη εποχή, μιας διαφορετικής αλήθειας, μιας άλλης τοτινής πραγματικότητας, μιας «αθώας» αναλογικά ωμότητας που άρμοζε στους ποιοτικούς όρους του ιστορικού της πλαισίου. Σήμερα κυριαρχεί μια γενικευμένη υποκρισία: Καταπολεμούν τον καρκίνο και προωθούν τις επιβεβαιωμένα επιβλαβείς ταχύτητες 5G, χύνονται δάκρυα για τα συμπαθή τετράποδα και επιδεικνύεται πρωτοφανής αδιαφορία για ανθρώπινες γενοκτονίες, στηρίζονται προγραμματικά παιδιά υποανάπτυκτων κοινωνιών που σε μια δεκαετία βρίσκουν κλειστά τα σύνορα των πρότερων υποστηρικτών τους, καταπολεμούνται τα φυσικά ναρκωτικά και επιβάλλονται επικινδυνότερα ναρκωτικά συμβολικής μορφής και λειτουργίας.  Τα λαϊκά παραμύθια δεν είναι μήτε ανώδυνα μήτε ουδέτερα, ούτε αφορούν-κατά μεγάλη και ευρεία παρανόηση- αποκλειστικά την παιδική ηλικία. Είναι θεματικές που λειτουργούν σε επίπεδο συμβολικό, για να βοηθήσουν τον άνθρωπο να μετακινηθεί, μέσα του, με τους γύρω του, στον κοινωνικό χώρο που ζει και κινείται. Η βία που παρουσιάζεται σε αυτά έχει μια λογική ύπαρξης, κάτι εξυπηρετεί, τίποτε δεν είναι αναιτιολόγητο. Κινείται σε ένα ασφαλές αφηγηματικό πλαίσιο, φανταστικό, με αρχή, μέση και τέλος. Η ωμότητα θυμίζει στον μικρό ακροατή τους, τον κόσμο που θα συναντήσει μπροστά του στα μελλοντικά του μονοπάτια, αυτοπροσδιορισμού ή ετεροκοινωνικά. Τον βοηθά να εντοπίσει και να αντιμετωπίσει τα σκοτάδια μέσα του, δημιουργώντας φωτεινές διαδρομές προς την επιφάνεια της συνειδητότητας. Υπενθυμίζει στον ενήλικο πόσο όμορφο είναι να είσαι άνθρωπος και πόσο δύσκολα κρατά κανείς την ανθρωπιά του, αλλά παράλληλα θίγουν τις διαχρονικές συμπεριφορές του ανθρώπου, όσες ελλοχεύουν ακόμη μέσα του, όσες ξεπέρασε με κόπο κι όσες πιθανά δοκιμάζουν ακόμη την ποιότητα του σε όλες τις εκφράσεις του.  Η πραγματικότητα του σύγχρονου κόσμου είναι άραγε λιγότερο ωμή; Άλλοτε υφέρπουσα η βία, άλλοτε με τη δύναμη της εικόνας, μας θυμίζει πως ο κόσμος κινείται ταυτόχρονα προς τα μπρος και προς τα πίσω, οπισθοχωρώντας ενίοτε στα απύθμενα χειρότερα των πολέμων, των πολλαπλών εκμεταλλεύσεων, του αδηφάγου κέρδους που τίποτα δεν σέβεται, καθώς και των πολυεπίπεδων ποιοτικών εκπτώσεων στην αισθητική, την ουσία της εκπαίδευσης, τη θεσμική απαξίωση, την περιβαλλοντική ωμότητα της υποβάθμισης της φύσης, της αναπότρεπτης κλιματικής αλλαγής. Κι όλα τούτα, την ώρα των τεχνολογικών αλμάτων προς το «μέλλον» των ελπιδοφόρων κατακτήσεων, που τυφλώνεται στο παρόν και ξεχνά εύκολα το παρελθόν. Μπροστά λοιπόν στη ωμότητα της δικής μας ανθρώπινης  καταγεγραμμένης ιστορικά πραγματικότητας, τα λαϊκά παραμύθια είναι η «παιδική χαρά», ένας ιδιόμορφος «παιδότοπος» της ανθρωπότητας.

3.  Πέραν της μελέτης και της καταγραφής των λαϊκών παραμυθιών, όλοι νιώθουμε πως ένα αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της ενασχόλησης σας  συνιστά η αφήγηση. Ποιος μπορεί να γίνει αφηγητής και με ποια κριτήρια;

Η έρευνα, η καταγραφή, η μελέτη, η επιστημονική τοποθέτηση σε ανάλογα συνέδρια και η εκδοτική κινητικότητα, η σεμιναριακή εκπαίδευση και η οργάνωση φεστιβαλικών εκδηλώσεων με θεσμικό χαρακτήρα,  αφορούν ένα μέρος της διαρκώς ανανεούμενης σχέσης μου με τα λαϊκά παραμύθια αλλά και τα υπόλοιπα είδη της προφορικής λογοτεχνίας (λαϊκές παραδόσεις, Αισώπειοι μύθοι, μυθολογικές ιστορίες, θρύλοι, ανώνυμες λαϊκές ιστορίες). Η φυσική σχέση παίρνει τη μορφή της αφηγηματικής προσέγγισης, δηλαδή το προφορικό ξαναζωντάνεμα μιας υπόθεσης μέσα από τη ζώσα και πάλλουσα γλώσσα, τη σωματικότητα της σκηνικής ενσάρκωσης, με τους επιτονισμούς, τις αποστροφές του λόγου, τις έντονες εικόνες, το κανάλι επικοινωνίας και αλληλόδρασης με το κοινό, τους ρεαλιστικούς διαλόγους που φτιάχνει ο προφορικός αφηγητής-παραμυθάς. Με ειλικρίνεια, αμεσότητα, οικειότητα και την επίγνωση του δυναμικού ενδιάμεσου, οφείλει να βοηθήσει την ιστορούμενη υπόθεση, τη μυθοπλαστική πλοκή του φανταστικού κόσμου, να φτάσει και να αγγίξει το ακροατήριό του, χαρίζοντάς του μοναδικές εμπειρίες από φανταστικά ταξίδια του νου, εσωτερικά και εξωτερικά. Η αφήγηση αποτελεί μια βασική ανάγκη διαχρονικά του ανθρώπου, να μιλήσει, να αποκαλύψει, να ψυχαγωγηθεί, να στοχαστεί, να συμπεράνει, να διαπραγματευτεί με ασφάλεια, να μοιραστεί τα δικά του δύσκολα κι ευχάριστα, που μπορεί να είναι ολωνών και να μιλήσει για αλήθειες μέσα από ψέματα. Ο καθένας μπορεί να αφηγηθεί στην παρέα του. Όμως όποιος  επιθυμεί να γίνει ένας κοινωνικός συνομιλητής με το συλλογικό ασυνείδητο του μυθοπλαστικού, σε συνθήκες σύγχρονες σημερινές, να βγει μπροστά, στο κέντρο του λόγου με ένα γνοιάξιμο για τον άνθρωπο και την κοινωνία, χρειάζεται εκπαίδευση. Κι αυτό, γιατί πίσω από τις φανταστικές πλοκές όσων δεν έχουν ποτέ συμβεί, αλλά θα μπορούσαν να έχουν συμβεί κάπου και κάποτε σε κάποιους που δε θα γνωρίσουμε ποτέ, κρύβεται ένας ολόκληρος κόσμος που απαιτεί  σεβασμό, εμπιστοσύνη, μελέτη, γνώση, μεράκι, σεμνότητα και ταπεινότητα, διαρκή επαφή και διάθεση για υπηρέτηση.


4.  Πραγματοποιείτε αφηγήσεις τόσο σε μέρη προαγωγής του πολιτισμού, όσο και σε χώρους περίθαλψης και κοινωνικής πρόνοιας.  Ποια είναι η προσφορά του λαϊκού παραμυθιού που καθιστά την παρουσία του εξίσου ευεργετική και στις δυο περιπτώσεις;

Η τιμητική πρόσκληση για μένα, με την ιδιότητα του προφορικού αφηγητή-παραμυθά από το Εθνικό Θέατρο στην περίοδο 2015-2020, να δώσω ζωντανή πνοή στο πρόγραμμα με κοινωνικό χαρακτήρα «Τα παραμύθια του Εθνικού» μέσα από επιλεγμένα για τη σημαντικότητα των υποθέσεων και μηνυμάτων τους λαϊκά παραμύθια, με τη μουσική συνοδεία του εξαίρετου συνεργάτη Φίλιππου Πλακιά, πρόγραμμα το οποίο απευθυνόταν σε ευπαθείς ομάδες όλων των συνθέσεων (ΑΜΕΑ, χρήστες ουσιών σε απεξάρτηση, ψυχικά νοσούντων σε απομόνωση ή κοινωνική επανένταξη, κακοποιημένων παιδιών και εφήβων, τρόφιμων διαφόρων φορέων και ιδρυμάτων, βαριά αρρώστων παιδιών υπό νοσηλεία ή θεραπευτική διαδικασία, προσφύγων, ομάδων της τρίτης ηλικίας κλπ) επιβεβαίωσε όσα γράφονταν πολλά χρόνια για τα λαϊκά παραμύθια. Τα γραφόμενα μιλούσαν για την άδηλη θεραπευτική επενέργεια των προφορικών αφηγήσεων, ιστοριών που δοκιμάστηκαν από το χρόνο, μίλησαν συμβολικά, κέρασαν απλόχερα την λαϊκή αισιοδοξία και μοίρασαν μηνύματα δύναμης σε καιρούς αδυναμίας, φωτίζοντας λογής λογής σκοτάδια, περιορίζοντας αρνητικότητες και ενισχύοντας αναδυόμενες άγνωστες εν δυνάμει θετικότητες, αναφερόμενες σε φανταστικά περιβάλλοντα, όπου τα πάντα μπορούν να συμβούν. Μοναδικά κριτήρια επιλογής, τα σύμβολα των ιστοριών, οι ποιότητες των πρωταγωνιστών, το επιδιωκόμενο στοχευμένο μήνυμα, τα χαρακτηριστικά του ακροατηρίου, οι ανάγκες του, η αντιληπτική του ικανότητα και λειτουργία. Κατά τη γνώμη ενός σημαντικού Ελβετού παραμυθολόγου, του Max Luthi, τα λαϊκά παραμύθια είναι εν μέρει ψυχαγωγία και εν μέρει παιδαγωγία, μια διαχρονική ανάγκη έκφρασης της συμπυκνωμένης ανθρώπινης εμπειρίας, αφού αποτελούν γέφυρες πολιτισμού στα σταυροδρόμια της ανθρωπότητας, μιλώντας για την ολότητα της ζωής, εκεί πού όλα είναι πιθανά και όλα μπορούν να συμβούν, ξεπερνώντας τα περιοριστικά όρια ενός-πολλές φορές- αυτοκατασκευασμένου «ρεαλισμού».

5.      Από την εμπειρία σας, ποιοι έχουν μεγαλύτερη ανάγκη για παραμύθια σήμερα, οι ενήλικες ή τα παιδιά;

Τα λαϊκά παραμύθια τα έχουν ανάγκη όλοι. Σήμερα η απλοϊκότητα των υποθέσεών τους και μια επιφανειακή γραμμικότητα, τα συνδέει με την παιδική ηλικία, της αντίστοιχης απλοϊκής σκέψης, σε μια εποχή που διακρίνεται και χαρακτηρίζεται για την εμβρίθεια των κειμενικών συνθέσεων που κρύβουν ιδέες και νοήματα πίσω από περίτεχνες γραφές και ιδιόμορφες προσκλητικές λογοτεχνικές τεχνοτροπίες της πένας. Τα παραμύθια τα έχουν ανάγκη μικροί και μεγάλοι: Οι μικροί για να ανακαλύψουν και να  μάθουν, οι ενήλικοι για να αναστοχαστούν και να βρίσκονται σε μια εσωτερική επαγρύπνηση. Μιλούν στον κεντρικό πυρήνα της λαϊκής ψυχής που την κουβαλούν όλοι, με αιτήματα πάγια και διαχρονικά στην μακρά διάρκεια της πορείας του ανθρώπου επί γης: Την ασφάλεια του οίκου, την ανακάλυψη του ανατροφοδοτικού άλλου μισού, τις ισορροπημένες οικογενειακές σχέσεις, το δικαίωμα διαχείρισης και απόλαυσης των προσωπικών κόπων, την ισότιμη μεταχείριση έναντι του νόμου. Έχει αλλάξει κάτι μήπως, από το μακρινό χτες στο θορυβώδες, πολύβουο, φαφλατάδικο αλλά κενόδοξο σήμερα;


6.      Ως εκπαιδευτικός, ποια παρατηρείτε να είναι η σχέση των παιδιών με τα βιβλία;

Η σχέση με το βιβλίο έχει δύο άξονες επιρροής και έναν παράγοντα: Ως άξονες την οικογένεια και το σχολικό περιβάλλον και ως παράγοντα το εσωτερικό-προσωπικό κίνητρο του παιδιού. Η σχέση των παιδιών χτίζεται ανάμεσα στους δύο αυτούς σημαντικούς πόλους και μπολιάζεται από το εσωτερικό τους κίνητρο. Αν υπολογίσουμε πως το σχολείο αποτελεί έναν χώρο που οι μαθητές περνούν πολύτιμο χρόνο της καθημερινότητάς τους, μπορούμε να συμπεράνουμε πόσο σημαντική είναι η ανάπτυξη και εμβάθυνση σχέσεων με το βιβλίο και την καλλιέργεια της φιλαναγνωστικής στάσης. Όμως η αγάπη για το βιβλίο δεν μπορεί να οικοδομηθεί μέσα σε περιβάλλοντα, όπου δημιουργούνται σχέσεις αποστασιοποίησης των παιδιών από τις έντυπες μορφές, που συχνά συνδέονται ή παραπέμπουν νοερά σε καταναγκασμούς  συνδεόμενους με τα σχολικά εγχειρίδια. Σήμερα τα περισσότερα σχολεία έχουν μικρής εμβέλειας βιβλιοθήκες, που συνήθως συγκροτούνται από ευαισθητοποιημένους δασκάλους και ιδιαίτερα κινητικούς συλλόγους Γονέων και Κηδεμόνων. Σχεδιάζονται κατά καιρούς και προωθούνται ενδιαφέροντα προγράμματα, και δρομολογούνται κατά περιόδους πρωτοβουλίες από σημαντικούς για την πολυετή παρουσία και προσφορά τους στην οικοδόμηση και ανάπτυξη σχέσεων των παιδιών και εφήβων με την λογοτεχνία που τους αφορά, όπως είναι πχ ο «Κύκλος του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου»  ή η «Γυναικεία λογοτεχνική Συντροφιά» Η επίσημη πολιτεία, εδώ και πολλά χρόνια, αν εξαιρέσει κανείς τα προγράμματα περιορισμένης χρηματοδότησης που αξιοποιήθηκαν σε προηγούμενες δεκαετίες, για τη δημιουργία κλειστού αριθμού επίσημων σχολικών βιβλιοθηκών στελεχωμένων με βιβλιοθηκονόμους, δυστυχώς απουσιάζει ή υπολείπεται από την εθνική αναγκαιότητα δημιουργίας, εξάπλωσης και ουσιαστικής λειτουργίας οργανωμένων βιβλιοθηκών στους σχολικούς χώρους. Σε μια εποχή που οι συνθήκες ραγδαίας ηλεκτρονικοποίησης έχουν κατακλύσει την καθημερινότητα μικρών και μεγάλων, καθιστώντας την κυριαρχία των εικόνων εθιστική, καθηλωτική  και αποσυντονιστική, ο τίτλος ενός αμερικανικού βιβλίου με θέμα «Ας φτιάξουμε ένα Έθνος από αναγνώστες» παίρνει ιδιαίτερο ειδικό βάρος με ανάλογη επιτακτική δρομολόγηση και προσαρμογή στην ελληνική πραγματικότητα με κρίσιμες μελλοντικές αντανακλάσεις. Οι οθόνες όλων των ειδών καταπίνουν την ανθρώπινη, τρυφερή, ευαίσθητη υπό ανάπτυξη διάνοια. Χρειαζόμαστε ως δυναμικό αντιστάθμισμα, μια σχέση ζωής καθοριστική για την ποιότητα την προσωπικής ανάπτυξης και εξέλιξης, όπως είναι αυτή με τα βιβλία ανοιχτά, όπως επιθυμούμε να λειτουργούν και τα μυαλά των αυριανών ενηλίκων.

7.      Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μεγάλη αύξηση συγγραφέων παιδικών βιβλίων. Διαβάζετε σύγχρονα παιδικά βιβλία και παραμύθια;

Θεωρώ πως η αύξηση της παρουσίας συγγραφέων της λογοτεχνίας για παιδιά και εφήβους, αποτελεί ένα θετικό στοιχείο και ένδειξη ενός ενδιαφέροντος ενθαρρυντικού, τόσο για την ανανέωση των εκπροσώπων τούτου του λογοτεχνικού κόσμου όσο και ευκαιρία εμπλουτισμού θεματολογικά των εκδόσεων στη σύγχρονη εποχή, δημιουργώντας νέα πρόσωπα σύνδεσης και αναφοράς.  Αρκετοί είναι οι πολλά υποσχόμενοι συγγραφείς, άντρες και γυναίκες, που προσφέρουν ποιότητα γραφής και ιδεών μέσα από πρωτότυπες πλοκές, δημιουργώντας ένα προσωπικό ύφος, που προσκαλούν το αναγνωστικό κοινό-παιδιών και ενηλίκων να παρακολουθήσει τη διαδρομή της λογοτεχνικής της πένας με τις ευαισθησίες και τα προτεινόμενα αντικείμενα της επικέντρωσής τους. Το παραγόμενο αποτέλεσμα όμως δεν είναι πάντα ποιοτικό. Πολλοί υποτιμούν το παιδικό αναγνωστικό κοινό και την νοημοσύνη του, παραγνωρίζοντας τις αναδυόμενες ψυχοπνευματικές του ανάγκες και το συναισθηματικό του κόσμο, μέσα στη συνθετότητα των προβλημάτων της σύγχρονης πραγματικότητας και το πλαίσιο των φαινομένων της επικαιρότητας που ασκούν τη δική τους επίδραση. Παρακολουθώ με ενδιαφέρον τις νέες εκδόσεις και τα προβαλλόμενα πρόσωπα της λογοτεχνίας για παιδιά και εφήβους, ως δάσκαλος που πήρε πρωτοβουλίες για τη δημιουργία νέων βιβλιοθηκών και των εμπλουτισμό των όποιων ήδη ευρισκόμενων στους χώρους των σχολείων, που υπηρέτησα και υπηρετώ τα τελευταία 32 χρόνια, ως ανήσυχο πρώην μέλος κριτικών επιτροπών για σχετικές ετήσιες βιβλιοπαραγωγές στον Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου για αρκετά χρόνια, ως βραβευμένου εκπαιδευτικού με το βραβείο Κ. Π Δερμεντζή για την φιλαναγνωστική μου κινητικότητα και πρωτοβουλία το μακρινό 2003, αλλά και ως γονέα που προσπαθεί να συμβάλλει με τον δικό του τρόπο στην οικοδόμηση ουσιαστικής σχέσης του παιδιού του με το βιβλίο γενικότερα. Έχω λοιπόν μια σταθερή σχέση κριτικής ανάγνωσης διαβάζοντας μερικές δεκάδες βιβλίων λογοτεχνίας για παιδιά και νέους κάθε χρόνο.



8.      Ποια είναι τα σχέδια σας;

Τα τελευταία χρόνια εκπονώ τη διδακτορική μου διατριβή στο ΠΤΔΕ του ΕΚΠΑ με θέμα την αναζήτηση της ταυτότητας του αφηγητή: Από τους λαϊκούς παραμυθάδες στους σύγχρονους ιστορητές και η ενέργειά μου είναι προσανατολισμένη εκεί. Παράλληλα ετοιμαζόμαστε για το 11ο Φεστιβάλ Αφήγησης Πηλίου «Παραμύθια και Μύθοι στου Κένταυρου τη ράχη» στο διάστημα 1-8 Αυγούστου στον Άγιο Γεώργιο Νηλείας. Όμως επιθυμώντας να συμβάλω προσωπικά με το δικό μου τρόπο, στους εορτασμούς για τα 200χρονα της Εθνικής Παλιγγενεσίας από το 1821, είδα στο τέλος του Ιουνίου να κυκλοφορεί η τελευταία μου εκδοτική δημιουργία: «Γιάννη Βλαχογιάννη Μνήμη: Από το καριοφίλι στην πένα-Βίωμα-Ιστορία-Λογοτεχνία: 73 ιστορίες μιας ηρωικής εποχής» (Εκδ. Λογότυπο 2021) και δρομολογώ κάποιες αναδυόμενες εκδόσεις ακόμη σχετικά με το σημαντικό εθνικό ορόσημο. Βέβαια δεν ξεχνώ ποτέ τη λαϊκή ρήση: «Όταν οι άνθρωποι κάνουν σχέδια, ο Θεός γελάει…»

9.      Τί θα συμβουλεύατε τους μικρούς μας παραμυθάδες, αλλά και τους γονείς τους;

Να είναι ανοιχτοί στη ζωή όπως και οι ήρωες των λαϊκών παραμυθιών. Να δείχνουν σεβασμό στο τίποτα, γιατί αυτό πιθανά να τους αποκαλύψει τα πάντα. Να έχουν κουράγιο και δύναμη μπροστά στις δυσκολίες, γιατί τούτες σμιλεύουν την ποιότητά του ανθρώπου

. Να έχουν πάντα ενεργητική στάση μπροστά σε όλα τα εμπόδια, οι λογής λογής δράκοι φαίνονται φοβεροί μα δεν είναι ανίκητοι, και να έχουν οδηγό το όνειρό τους. Όταν θα έχουν ξεχάσει πιθανά προς τα πού επιθυμούν να κινηθούν, να μην ξεχνούν από πού ξεκίνησαν. Ο δρόμος είναι ανοιχτός και τον φτιάχνει ο καθένας μόνος του, για τον εαυτό του, με τα δικά του υλικά ή με προσεχτικά επιλεγμένες παρέες. Για τους γονείς, ως γονιός κι εγώ ο ίδιος, θα έλεγα πως το να αφουγκράζεσαι το παιδί σου, σε βοηθά να ελπίζεις για ένα καλύτερο αύριο. Να υποστηρίζεις χωρίς να πιέζεις, να ανέχεσαι χωρίς να υποχωρείς. Δεν υπάρχει δυσκολότερη και πιο υπεύθυνη ιδιότητα από αυτή του γονέα. Μια παλιά κινέζικη παροιμία λέει: «Στάσου σαν βουνό, κύλα σαν νερό…» Αυτό προσπαθώ να έχω κατά νου.

10 Κλείνοντας θα θέλαμε να μοιραστείτε μαζί μας μια αφήγηση που αγαπάτε.

Μια φορά κι έναν καιρό, σε έναν τόπο μακρινό, σε ένα δάσος, ένας ελέφαντας κάνει τη βόλτα του και βγαίνει σε ένα ξέφωτο. Βλέπει κάτι που τον παραξενεύει: Ένα κολιμπρί, το πιο μικρό πουλί στον κόσμο, βρίσκεται με την πλάτη στο χώμα και τα πόδια στον αέρα. Σιμώνει και το ρωτάει: «Τι κάνεις αυτού αδερφέ κολιμπρί, με την πλάτη στο χώμα και τα ποδάρια στον αέρα;» Το κολιμπρί γυρίζει, τον κοιτάζει και λέει: «Δεν έφτασαν, ελέφαντα, στα αφτιά σου, που τα έχεις και μεγάλα, τα μαντάτα;» «Ποια μαντάτα;» ρωτά ξανά ο ελέφαντας. «Να! Ακούστηκε μια είδηση στο δάσος, πως θα πέσει ο ουρανός και θα μας πλακώσει!» αποκρίνεται το κολιμπρί. «Κι εσύ τι κάνεις, αυτού με την πλάτη στο χώμα και τα ποδάρια στον αέρα, αδερφέ;»  λέει ο ελέφαντας. «Εγώ έχω την πλάτη μου στο χώμα και τα ποδάρια μου στον αέρα, για να μην πέσει ο ουρανός και με πλακώσει στο κεφάλι!» απαντά το κολιμπρί. «Χα, χα!» κάνει ο ελέφαντας. «Και θαρρείς εσύ, πως μπορείς του λόγου σου, με τέτοια λιανοπόδαρα, να κρατήσεις κοτζάμ ουρανό μην πέσει και σε πλακώσει στο κεφάλι;» λέει ο ελέφαντας. Τι ήταν να ακούσει τέτοιες κουβέντες το κολιμπρί. Γυρίζει καρφώνει με μια ματιά τον ελέφαντα και απαντά: «Άκου να σου πω, αδερφέ ελέφαντα! Εγώ αυτά τα ποδάρια έχω, μ’ αυτά θα τον κρατήσω!» 

Τα λαϊκά παραμύθια είναι τα μικρά ποδάρια των ανθρώπων να κρατήσουν τις δυσκολίες της ζωής αλλά και τα δικά μου στην πορεία μου στον κόσμο. Πότε για να επιχειρώ διαδρομές, πότε για να πατώ σταθερά στη γη και πότε για να κρατάω ασφαλείς αποστάσεις από κακόβουλους «ουρανούς» που επιβουλεύονται αρνητικότητες…

  Για όσους επιθυμούν την εμπλουτισμένη διαδικτυακή μορφή (με βίντεο και φωτογραφίες) μπορούν να ακολουθήσουν τον σύνδεσμο:

Δημήτρης Προύσαλης: Τα λαϊκά παραμύθια είναι η «παιδική χαρά», ένας ιδιόμορφος «παιδότοπος» της ανθρωπότητας... [pics+vid] | Kriti360.gr

Τετάρτη 21 Ιουλίου 2021

"Γουφ!" Μια τετράποδη αφηγηματική περιήγηση στον παραμυθιακό κόσμο του καλύτερου φίλου του ανθρώπου


Σελίδες 224
Εκδόσεις ΗΔΙΦΩΝΟ
Εικονογράφηση: Έλενα Λεωνή
Πρόλογος: Δημήτρης Β. Προύσαλης

Σε μια βόλτα χωρίς λουρί και φίμωτρο, ισότιμα δίπλα-δίπλα σαν καλοί φίλοι και συμπορευτές στη ζωή, ο καθένας από το πόστο του, μας προσκαλεί η νέα συλλογή του καλού φίλου, δασκάλου και αφηγητή Δημήτρη Μάλλη, οδηγώντας γνωστούς και άγνωστους, παλιότερους και νεότερους φίλους, στο περιβόλι της προφορικής λογοτεχνίας των λαών του κόσμου, προσφέροντας ένα βιβλίο-οδηγό στις σχέσεις του ανθρώπινου είδους για να εκτιμήσει τον καλύτερό του φίλο...

Απόσπασμα από τον πρόλογο

"....Από τα πανάρχαια χρόνια, όταν ο σκύλος  πήρε την απόφαση να θυσιάσει την άγρια φύση του στο πέρασμα των καιρών και να χαρίσει την πολύτιμη φιλία του στα δίποδα-που πολλές φορές φάνηκαν  μη αντάξια τέτοιας εμπιστοσύνης,  τούτο το τετράποδο κρατά την πρωτοκαθεδρία ανάμεσα στα ζώα που έζησαν τη ζωή τους κοντά στο ανθρώπινο είδος, περνώντας μάλιστα το κατώφλι του σπιτιού του. Από εκείνη τη μακρινή και άγνωστη μέρα λένε πως πόλεμος ασίγαστος, κρυφός και φανερός, με όλα τα μέσα, σε όλους τους καιρούς και σε όλα τα πεδία, ξεκίνησε για διαφιλονικούμενους ζωτικούς χώρους  στην τοπογραφία της συμβίωσης αλλά και στην καρδιά  του ανθρώπου, με το αντίπαλο δέος της γάτας, που αποδείχτηκε εφτάψυχη.

Η συλλογή αυτή είναι ένα κέρασμα από καρδιάς στο περιβόλι της προφορικής ανώνυμης λαϊκής λογοτεχνίας των λαών του κόσμου, εκεί όπου μπορεί κανείς να συναντήσει μια μεγάλη και ενδιαφέρουσα ποικιλία της έμπνευσης και αποτύπωσης του ανθρώπινου λόγου: Λαϊκά παραμύθια, Αισώπειοι μύθοι, ιστορίες από τον αρχαίο κόσμο, ιστορίες σαν λαϊκές παραδόσεις, γλωσσοδέτες αλλά και κρυφά αναδυόμενα είδη λόγω λειτουργίας του χαρακτήρα τους, ένα ιδιότυπο είδος  αφηγηματικών σπαζοκεφαλιών και απόλογων, ξεδιπλώνουν τις πλοκές τους από το χώρο του συλλογικού φαντασιακού, για να μας γνωρίσουν πλευρές από ένα αντάμωμα ζωής ανάμεσα στον άνθρωπο και το σκύλο, δοκιμάζοντας τα όρια της ποιότητας στις σχέσεις ανάμεσα στα δύο είδη αλλά παράλληλα ξεδιπλώνοντας πτυχές από τον χαρακτήρα του δεύτερου.

Σ’ αυτό το ταξίδι μέσα από 39 ιστορίες,  η περιήγηση πραγματοποιείται σε όλες τις ηπείρους της Γης καλύπτοντας ένα πλατύ μέρος τοπογεωγραφικής εκπροσώπησης περιοχών αλλά και ειδών της προφορικής λογοτεχνίας των αντίστοιχων παραδόσεων..."

Όποιος δεν το πάρει θα χάσει... 
κι όποιος το πάρει, πάλι θα χάσει 
(το μυαλό του) 
από αυτά που θα διαβάσει...


 

Τετάρτη 14 Ιουλίου 2021

4ο Θερινό Ηλιοστάσιο 16-18 Ιουλίου 2021


Ξεκινά από την Παρασκευή 16 Ιουλίου για τρεις μέρες μέχρι την Κυριακή 18 Ιουλίου 2021 η διοργάνωση του 4ου ΘΕΡΙΝΟΥ ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟΥ. Πρόκειται για μια Σύμπραξη Εκδοτικών Εγχειρημάτων, μια ιδιαίτερη συνάντηση "μικρών" εκδοτικών οίκων με πολύ διαφορετικές αφετηρίες αλλά διαδρομές που συνδιαλέγονται. Η Έκθεση θα φιλοξενηθεί στο

Κτίριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων,
στην Οδό Ερμού 134, (αρχή του πεζόδρομου) στο Θησείο
με πρόσβαση από τον Σταθμό ΗΣΑΠ (Στάση ΘΗΣΕΙΟ)
και θα λειτουργήσει τις ώρες 18.00-23.00

«Αγαπώ αυτά που με τρέφουν: το πιοτό, το φαΐ, τα βιβλία»
Étienne de La Boétie
Στόχος των διοργανωτών είναι το Θερινό Βιβλιοστάσιο να γίνει και πάλι ένας τόπος συνάντησης με αφορμή τα βιβλία. Τα βιβλία που απευθύνονται σε ανήσυχα πνεύματα και φλογερές ψυχές, τα βιβλία που μετουσιώνουν τη μοναχική ανάγνωση σε συλλογική πρακτική, που ασκούν κριτική στο υπάρχον, που φιλοδοξούν να δημιουργούν ρωγμές και ανοίγματα εκεί όπου υψώνονται τοίχοι.
Αυτή είναι η κοινή αντίληψη για το βιβλίο όλων εκείνων που συμμετέχουν στη Σύμπραξη Εκδοτικών Εγχειρημάτων, και στο φετινό Θερινό Βιβλιοστάσιο επιθυμούν να τη μοιραστούν με όλους και όλες αυτούς που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι αυτής της προσπάθειας.
Οι διοργανωτές καλούν το βιβλιόφιλο κοινό σε μια κοινή συνάντηση, λοιπόν, ξανά, επιμένοντας στη συμπόρευση, την αλληλεγγύη, την αντίσταση, τη δημιουργία. Η πρόσκληση αφορά συζητήσεις, το μοίρασμα αναζητήσεων, απόψεων και ιδεών, για να δοθεί το στίγμα ενός διαφορετικού πολιτισμού, ενός πολιτισμού συνεργασίας, παρέμβασης και αμφισβήτησης με πρόθεση το αντάμωμα να γίνει εκ νέου εφαλτήριο για την άνθηση της «εκτός των τειχών» βιβλιοπαραγωγής.


Ανάμεσα σε αυτούς τους "μικρούς" γίγαντες της εκδοτικής θέλησης συμπεριλαμβάνονται και οι εκδόσεις ΕΥΜΑΡΟΣ από τις οποίες κυκλοφορούν δυό τίτλοι με την επιμέλειά μου καθώς κι ένα κείμενο σε συλλογική έκδοση "42 Κέιμενα Καραντίνας":


Α Έκδοση Δεκέμβριος 2020
Σελ. 290
ISBN: 978-618-5162-80-1

Α Έκδοση Δεκέμβριος 2017
Β Έκδοση Ιούλιος 2020
Σελ. 210
ISBN: 978-618-5162-22-1

Α Έκδοση Ιούνιος 2020
Σελ. 162
ISBN: 978-618-5162-67-2