Η Απείρανθος, τόπος πολιτισμού ξεχωριστός ανάμεσα στις άλλες ομορφιές της Νάξου, αποκαλύπτει έναν πλούτο της προφορικής της -κατά παράδοσιν- λαϊκής λογοτεχνίας, που αναδύεται μέσα από δεκαέξι επιλεγμένα παραμύθια, σε μια συλλογή υπό τον τίτλο:
"Καμμιά βολά ήτονε... Απεραθίτικα λαϊκά παραμύθια"
(Συλλογή Δημητρίου Β. Οικονομίδη 1927-1934)
Πρόκειται για ένα σπάνιο υλικό καταγραφής της περιόδου 1927-1934, ενενήντα χρόνια πριν, από τον Απερανθίτη λαογράφο και καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών, Δημητρίου Β. Οικονομίδη, ο οποίος δείχνει τη μεγάλη του αγάπη στον τόπο της καταγωγής του, ξεκινώντας τις καταγραφές ήδη από την ηλικία των δεκαοκτώ χρονών, στην Απείρανθο και την Αθήνα.
Το υλικό αποτελεί μια επιλογή από τα παραμύθια που δημοσιεύτηκαν τριάντα-σαράντα περίπου χρόνια πριν κατά τη διάρκεια της συνεργασίας του εν λόγω λαογράφου με το τοπικό περιοδικό "Τ' Απεράθου" των αδερφών Μιχάλη και Αντώνη Γρατσία, έντυπο σχεδόν διμηνιαίας κυκλοφορίας από το 1984-2011.
Είναι πρώτη φορά που κυκλοφορείται μια συλλογή με λαϊκά παραμύθια αποκλειστικά από την Απείρανθο, καθότι στο παρελθόν έχουν δει το φως της κυκλοφορίας τόσο ναξιώτικες συλλογές λαϊκών παραμυθιών, αλλά όχι από έναν μόνο ναξιώτικο τόπο, όσο και ευρύτερα κυκλαδίτικων. Το σημαντικό της έκδοσης είναι πως πρόκειται για ένα υλικό που εμπλουτίζει τον Ελληνικό Κατάλογο Κατάταξης του Γεωργίου Α. Μέγα, καθότι κανένα από τα εμπεριεχόμενα παραμύθια στη συλλογή δεν αναφέρεται στις σχετικές παραμυθολογικές δημοσιεύσεις, τόσο στους Μύθους Ζώων όσο και στα Ελληνικά Μαγικά Παραμύθια σε πέντε τόμους στην περίοδο 1994-2007, ενώ πέρα από τις αναφορές στις παραλλαγές του ελληνόφωνου κόσμου, μέσα στη συλλογή γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στις ανάλογες κυκλαδίτικες και ναξιώτικες αντίστοιχες παραμυθιακές υποθέσεις.
Η συλλογή είναι δίγλωσση, στο απεραθίτικο γλωσσικό ιδίωμα και σε νεοελληνική απόδοση, για να είναι κατανοητά από μη απεραθίτικο παραμυθόφιλο κοινό. Η επιλογή, η εισαγωγή, τα παραμυθολογικά σχόλια, οι παρατηρήσεις και φιλολογικές και λαογραφικές σημειώσεις, τα πραγματολογικά στοιχεία και οι σχολιασμοί, και συνολικά η επιστημονική επιμέλεια είναι του γράφοντα. Παρόντα επίσης είναι οι αντανακλάσεις ιστορικών γεγονότων, ο αισώπειος μύθος, η βυζαντινή γραμματεία,που αποκαλύπουν πλευρές από την ποιότητα των Απεραθιτών αντρών αφηγητών και γυναικών αφηγητριών. Η τοπικοποίηση των ιστοριών, το γλωσσικό στοιχείο του ιδιώματος, η θρησκευτική συνείδηση είναι στοιχεία που μπορεί κανείς να εντοπίσει στα παραμύθια της συλλογής.
Πρέπει να αναφερθεί πως η έρευνα για το συγκεκριμένο υλικό ξεκίνησε από το περυσινό καλοκαίρι, τον Ιούλιο του 2022, όταν ο γράφων προσκλήθηκε να πραγματοποιήσει παραστάσεις αφήγησης στην Απείρανθο και η έρευνα έγινε με την πολύτιμη συμβολή και την αεικίνητη ενέργεια του καλού φίλου Στέφανου Γανωτή σε μέρος αρχείου του περιοδικού "Τ΄Απεράθου". Η διαπίστωση πως δεν υπήρχε πρότερη έκδοση λαϊκών παραμυθιών από την Απείραθο υπήρξε μια πρόκληση τόσο επιστημονική και ερευνητική όσο και εκδοτική.
Πρόκειται για μια ταπεινή συμβολή στην ελληνική παραμυθολογία και μια πλούσια και πολύτιμη παρακαταθήκη του απεραθίτικου προφορικού πολιτισμού που ευτύχησε να αναδείξει μεγάλες λαογραφικές προσωπικότητες στο παρελθόν όπως η Διαλεχτή Ζευγώλη-Γλέζου και ο Δημήτριος Β. Οικονομίδης αλλά και πολλές σύγχρονες, σε διαφορετικά μετερίζια του πολιτισμού (πολιτική, ποίηση, εικαστικές τέχνες, επιστήμες κλπ), των επόμενων χρόνων.
Εκφράζω πολλές ευχαριστίες για την τιμητική συνεργασία. Πάντα τέτοια!
Η παραγωγή και η διάθεση της συλλογής γίνεται αποκλειστικά από τον Απεραθίτικο Σύλλογο Νάξου με έδρα το Γαλάτσι και οι ενδιαφερόμενοι/ες μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί του.
Παραγωγή-αποκλειστική διάθεση:
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου