Παραμύθια της Μαδαγασκάρης-νέα κυκλοφορία συλλογής

Ο 34^ος τόμος της σειράς «Του κόσμου τα παραμύθια» ανοίγει πύλες στο συλλογικό φαντασιακό των ιθαγενών κατοίκων μιας εξωτικής περιοχής που ακούει στο όνομα Μαδαγασκάρη. Πρόκειται για ένα υλικό που αποτελείται από 29 ιστορίες των προφορικών παραδόσεων της περιοχής που γεωγραφικά τοποθετείται πέρα από τις ακτές της νοτιοανατολικής Αφρικής και συνιστά από μόνη της ένα ιδιαίτερο τόπο λόγω της ξεχωριστής πανίδας και χλωρίδας που την χαρακτηρίζουν.  Οι ιστορίες προέρχονται από σπάνιες και δυσεύρετες πηγές και αποτελούν τον καρπό συλλογής δύο εκπροσώπων της γαλλικής αποικιοκρατίας στα τέλη του 19^ου και αρχές του 20^ου αι΄. αλλά και ενός Έλληνα Σαμιώτη εμπόρου που η κατοχή της ιδιαίτερης πατρίδας του πριν το απελευθερωτικό 1912 τον έσπρωξε σε μια καλύτερη αναζήτηση τύχης στην μακρινή αλλά πολλά υποσχόμενη Μαδαγασκάρη.

Η Αλεξία Ν. Ορφανού που επιμελείται, μεταγράφει και προλογίζει τα προτεινόμενα αφηγήματα, ανασύρει από το πρώτο τεύχος του Λαογραφία-Δελτίο της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας το 1909, τις καταγραφές του Γ. Σκοπελίτη και από ανεξάρτητες εκδόσεις και έντυπα επιθεωρήσεων τις ιστορίες που καταγράφουν από Μαλγάσιους ντόπιους οι G. Ferrand, Ch. Renel.  Συνδέει το υλικό του πρώτου με επιστολές αλληλογραφίας με το γνωστό όργανο των δημοτικιστών «Νουμάς» και παραθέτει ένα πλούσιο πλαίσιο σημειώσεων και πηγιακών αναφορών που επιτρέπουν την καλύτερη και σε βάθος κατανόηση του χαρακτήρα του παρουσιαζόμενου υλικού έτσι ώστε οι ευρισκόμενες ιστορίες να έχουν μια λειτουργικότητα για τον παραμυθόφιλο αναγνώστη της πολύχρονης-από το 1994- και γνωστής σειράς των εκδόσεων ΑΠΟΠΕΙΡΑ, ενώ ένα παράρτημα παραθέτει τις μεταφράσεις των ιστοριών που άκουσε ο ίδιος ο Γ. Σκοπελίτης και τις μετέφρασε-απέδωσε μέσα στο πνεύμα του δημοτικισμού-του οποίου ήταν ένθερμος οπαδός- δίνοντας μια ενδιαφέρουσα γλωσσική προσέγγιση.

Ειδολογικά οι συμπεριλαμβανόμενες στην παρούσα έκδοση ιστορίες,  χωρίζονται σε έξι διακριτές κατηγορίες. Μια σημαντική παρουσία έχουν στη συλλογή οι μύθοι με αιτιολογικό-κοσμολογικό χαρακτήρα, δηλαδή υποθέσεις  με ιερό περιεχόμενο για όσους τις λένε και τις ακούν από την μαλγασική μυθολογία (13 ιστορίες), ένα σώμα αιτιολογικών ιστοριών (Why stories) που επιχειρούν να δικαιολογήσουν την εμφάνιση μετεωρολογικών φαινομένων, προέλευση κοινωνικών θεσμών και φυσικών λειτουργιών σε μέλη της τοπικής πανίδας (6 ιστορίες), λαϊκές παραδόσεις με αιτιολογικό χαρακτήρα-δηλαδή ιστορίες πιστευτές στενά δεμένες μέσα σε τοπικά όρια (2 ιστορίες). Το υλικό διανθίζεται ακόμη από μύθους ζώων (2 ιστορίες), λαϊκά παραμύθια (4 ιστορίες) και μια αφήγηση με καθαρά ιστορική βάση.

Η παράθεση δράσεων ηρώων με θεϊκή προέλευση έρχεται να συναντήσει περιπέτειες του ανθρώπινου είδους, αιτιολογικές υποθέσεις που βάζουν σε τάξη τον φυσικό περίγυρο συναπαντούν την τοπική ιστορική πραγματικότητα και εκπρόσωποι του ζωικού βασιλείου  συναντούν ιστορίες που κρύβονται πίσω από τοπογεωγραφικά περιβάλλοντα.

Η νέα συλλογή συμβάλλει στη διεύρυνση των συνόρων  γνωριμίας του ανήσυχου αφηγητή και του ενδιαφερόμενου παραμυθόφιλου σε ιστορήσεις  που δεν συναντά κανείς εύκολα στα όρια που κινείται το συλλογικό φαντασιακό του ευρωπαϊκού πολιτιστικού κύκλου, στην επιρροή του οποίου συνήθως κινούνται όμοροι παράγοντες. Έχουν τη σφραγίδα ενός λαού ξεχωριστού, τόσο σε επίπεδο φυσικού περιβάλλοντος διαβίωσης όσο και αντίληψης των ευρύτερων σχέσεων-διαπροσωπικών και κοινωνικών- τότε που ο κόσμος αντιμετωπιζόταν ακόμη ως μια ολότητα ενιαία και αδιαίρετη.